Άγχος, ίσως η πιο παρεξηγημένη έννοια της εποχής μας

Ακρόαση άρθρου......

Όλοι γνωρίζουμε ότι το άγχος μπορεί να έχει καταστροφικές επιδράσεις στη ζωή μας. Τα μηνύματα που ακούμε από παντού έχουν ανακηρύξει το στρες στη μάστιγα της εποχής μας.

Τι θα γινόταν όμως αν μαθαίναμε ότι όλα όσα ξέραμε μέχρι τώρα δεν ήταν ακριβώς όπως πιστεύαμε;

Σε επηρεάζει το τι πιστεύεις για το στρες, όχι το ίδιο το στρες

Έρευνες της τελευταίας δεκαετίας έδειξαν ότι τελικά δεν είναι το στρες το ίδιο που μας προκαλεί όλες τις άσχημες αντιδράσεις τις οποίες βιώνουμε, αλλά ο τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε για το στρες. Το στρες θα σου κάνει κακό μόνο αν πιστεύεις ότι το στρες κάνει κακό.

Σε μια μελέτη παρακολουθήθηκαν 30,000 ενήλικες για 8 χρόνια. Tους ανθρώπους αυτούς τους ρώτησαν δυο ερωτήσεις:

• Πόσο άγχος/στρες βιώσατε τον τελευταίο χρόνο;
• Πιστεύετε ότι το άγχος είναι επιβλαβές για την υγεία σας;

Μετέπειτα παρακολούθησαν τους θανάτους των ατόμων αυτών, συγκεντρώνοντας τα δημόσια αρχεία της στατιστικής υπηρεσίας του κράτους.
Τα αποτελέσματα κατέπληξαν τους ερευνητές. Όσοι είχαν βιώσει υψηλά επίπεδα στρες τον προηγούμενο χρόνο βρέθηκαν να έχουν 43% υψηλότερο ρίσκο να πεθάνουν τα επόμενα χρόνια από το μέσο όρο. Όπως ήταν αναμενόμενο.

Όμως αυτό ίσχυε ΜΟΝΟ για όσους πίστευαν ότι το στρες είναι επιβλαβές για την υγεία τους.

Όσοι βίωσαν υψηλά επίπεδα άγχους αλλά πίστευαν ότι το στρες είναι καλό για την υγεία τους είχαν πολύ χαμηλό ρίσκο να πεθάνουν. Χαμηλότερο ρίσκο, ακόμα από όσους δεν είχαν βιώσει σχεδόν καθόλου στρες!
Έρευνα: Keller, Abiola, Kristen Litzelman, Lauren E. Wisk, et al. (2011) ” Does the perception that stress affects health matter? The association with health and mortality” Health Psychology. 31. No5:677-84

Συμπέρασμα: Το πώς αντιμετωπίζουμε το στρες είναι αυτό το οποίο προκαλεί τα αρνητικά αποτελέσματα επάνω μας. Όχι το ίδιο στρες. Αλλάζοντας άποψη για το στρες, αλλάζει και η υγεία μας!

Το συμπέρασμα αυτό δεν είναι αντίθετο με τις επικρατούσες θεωρίες περί στρες. Η κοινωνία μας έχει ανακηρύξει το στρες ως το Νο1 εχθρό της υγείας μας, οπότε είναι απόλυτα φυσιολογικό να βιώνουμε τις αρνητικές του συνέπειες, αφού όλοι πιστεύουμε ότι μας βλάπτει.

Θα σου άρεσε μια ζωή χωρίς άγχος;

Στην προσπάθειά μας να το αποφύγουμε ψάχνουμε αγωνιωδώς τρόπους να διώξουμε το άγχος από τη ζωή μας. Καταφεύγουμε σε πολύ χρήσιμες πρακτικές όπως ο διαλογισμός, οι αναπνοές, πηγαίνουμε σε Detox retreats και θέλουμε να χαλαρώσουμε.

Θέλουμε να εξαλείψουμε το στρες από τη ζωή μας.

• Είναι όμως αυτό ρεαλιστικό;
• Αν μπορούσαμε να το πετύχουμε, θα ήμασταν ευτυχισμένοι;

Οι απαντήσεις φαίνεται να είναι (1) Όχι και (2) Όχι.

Σε μια παγκόσμια έρευνα με περισσότερους από 125000 συμμετέχοντες από 121 χώρες, οι ερευνητές ρώτησαν τους ανθρώπους (ανάμεσα σε άλλες ερωτήσεις) πόσο ικανοποιημένοι είναι από τη ζωή τους και πόσο στρες βιώνουν.

Τα αποτελέσματα δεν ήταν τα αναμενόμενα. Οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι δεν ήταν αυτοί που βίωναν το χαμηλότερο επίπεδο στρες. Ήταν αυτοί που βίωναν υψηλά επίπεδα άγχους αλλά δεν ήταν καταθλιπτικοί. Αυτά τα άτομα ήταν τα πιο πιθανό να θεωρούν τη ζωή τους σχεδόν ιδανική.

Ταυτόχρονα οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ανάμεσα στα άτομα τα οποία φαινόντουσαν πιο δυστυχισμένα, ήταν άτομα τα οποία βίωναν υψηλά επίπεδα ντροπής και θυμού και χαμηλά επίπεδα χαράς και υπήρχε και μεγάλη έλλειψη άγχους. Αυτό έχει ονομαστεί από κάποιους ως το «παράδοξο του στρες».
Έρευνα: Holmqvist, Goran, Luisa Natali, «Exploring the late impact of the great recession using gallup world poll data» Innocenti Working Paper no,2015-14, UNICEF Office of Research, Florence
Έρευνα: Νg, Weiting, Ed Diener, Raksha Aurora, & James Harter “Affluence, Feelings of stress and Well-being” Social Indicators Research, 94, no2 (2009): 257-71

Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν το στρες ως κάτι επιβλαβές, φαίνεται ότι μια ευτυχισμένη ζωή δεν είναι μια ζωή χωρίς στρες και επίσης η απουσία άγχους δεν εξασφαλίζει την ευτυχία.

Ίσως πρέπει να ξανασκεφτούμε τις αντιλήψεις μας περί άγχους.

Ζωή με νόημα = Ζωή με άγχος

Το στρες συνδέεται με όλα τα πράγματα που εκτιμούμε στη ζωή μας. Το στρες είναι ένα ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΟ αποτέλεσμα της σύνδεσης μας με ρόλους και καταστάσεις στη ζωή μας, οι οποίοι μας γεμίζουν με νόημα.

• Αν αγαπάμε πολύ κάποιον, θα μας αγχώνει.
• Αν εκτιμάμε την παρέα κάποιου, θα αγχωνόμαστε να μην τη χάσουμε.
• Αγαπάμε τα παιδιά μας και γι αυτό αγχωνόμαστε γι αυτά.
• Μας αρέσει η δουλειά μας, ή αυτό που μας εξασφαλίζει, γι αυτό αγχωνόμαστε.
• Μας είναι σημαντική η υγεία μας και αυτό μας αγχώνει.

Δεν αγχωνόμαστε για το που πάρκαρε ο γείτονας και αν θα του τρακάρουν το αυτοκίνητο. Δεν μας είναι αρκετά σημαντικό. Αγχωνόμαστε για το δικό μας αυτοκίνητο.

Το στρες είναι η φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού μας, όταν κάτι το οποίο έχει αξία για εμάς διακυβεύεται.

Οι έρευνες δείχνουν ξεκάθαρα ότι μια ζωή γεμάτη νόημα είναι μια ζωή η οποία θα εμπεριέχει αναγκαστικά το άγχος. Δε θα αντέχαμε μια ζωή χωρίς άγχος.

Το άγχος είναι κομμάτι όλων των ρόλων που κάνουν τη ζωή μας να αξίζει.

Αν όμως εμείς λανθασμένα πιστεύουμε ότι δε θα έπρεπε να υπάρχει στρες στη ζωή μας, τότε η σύγκριση με την αναπόφευκτα αγχωτική πραγματικότητα, θα μας δημιουργεί την αίσθηση ότι κάτι δεν πάει καλά με μας ή με την κατάσταση που μας δημιουργεί το στρες.

Θα νομίζουμε ότι φταίμε εμείς ή τα παιδιά μας ή η δουλειά μας ή η σχέση μας. Ενώ αυτό που πραγματικά συμβαίνει είναι ότι όλα αυτά είναι πολύ σημαντικά για εμάς και είναι απόλυτα φυσιολογικό να μας αγχώνουν.

Η σύγκριση με το λανθασμένο, μη ρεαλιστικό πρότυπο που η κοινωνία προβάλει, είναι υπεύθυνη σε μεγάλο βαθμό για τη δυσφορία που νιώθουμε.

Δεν υπάρχει μια stress free ζωή που μας περιμένει, αν εμείς «φτιάξουμε» αυτό που «δεν πάει καλά» στη ζωή μας.
Μια φυσιολογική υγιής ζωή εμπεριέχει το άγχος.
Δυστυχώς οι περισσότεροι από εμάς αγχωνόμαστε επειδή αγχωνόμαστε. Με το άγχος να δαιμονοποιείται τόσο πολύ από όλους, είναι σχεδόν αδύνατο να κάνουμε κάτι άλλο.

Είναι μια σπουδαία δεξιότητα να επιτρέψεις στο στρες να σου υπενθυμίζει ότι έχεις πράγματα και πρόσωπα στη ζωή σου που σου είναι σημαντικά. Όταν αγχώνεσαι, εστίασε στη σημαντικότητα της κατάστασης. Όχι στο συναίσθημα του άγχους. Έτσι θα συνεχίσεις να αγχώνεσαι, αλλά θα βιώνεις περισσότερο νόημα. (Βιβλίο: The upside of stress της Health Psychology Lecturer του Stanford University, Kelly McGonigal)

Θυμήσου:

• Δε σε επηρεάζει το στρες αλλά το τι σκέφτεσαι για το στρες.
• Δεν γίνεται να ζήσεις μια ζωή χωρίς στρες.
• Αν προσπαθείς διαρκώς να χαλαρώσεις, θα νιώθεις προβληματικός όταν φυσιολογικά δεν το καταφέρνεις.
• Καλωσόρισε το στρες και είναι πιο πιθανό να ζήσεις μια ζωή με υγεία και νόημα.
• Μια πραγματικά ανθρώπινη ζωή…

Το άρθρο βασίζεται και στο βιβλίο: Το Παράδοξο Μονοπάτι προς το Νόημα της Ζωής που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ιβίσκος