Η γνωστική ασυμφωνία είναι ένα καθημερινό φαινόμενο και μάλιστα πιο απλό απ’ ό,τι ακούγεται. Για παράδειγμα, θυμάστε τον μύθο του Αισώπου με την αλεπού και τα σταφύλια;

Η θεωρία της γνωστικής ασυμφωνίας αναπτύχθηκε από τον Leon Festinger (1919-1989), έναν Αμερικανό εκπαιδευτικό και κοινωνικό ψυχολόγο, και εδράζεται στην ανακολουθία στάσεων-συμπεριφοράς, δηλαδή, σε αυτό που συμβαίνει όταν βιώνουμε ασυμφωνία ανάμεσα σ' αυτό που πιστεύουμε και σ’ αυτό που κάνουμε.

Η επιστήμη της Ψυχολογίας είναι σχεδόν μια νέα επιστήμη. Το 19ο αιώνα η Ψυχολογία αποκτά πειραματικό χαρακτήρα καθώς όσα φαινόμενα (κοινωνικά, βιολογικά, γνωστικά κ.α.) απασχολούν τον άνθρωπο δοκιμάζονται στα «εργαστήρια» ως πειραματικές συνθήκες.

Στον τομέα της ανθρώπινης λήψης αποφάσεων, τα άτομα κάποιες φορές επιλέγουν συνειδητά επιλογές που αναγνωρίζουν ως λανθασμένες ή μη ιδανικές. Αυτό το παράδοξο, που επηρεάζεται συχνά από γνωστικές, κοινωνικές και συναισθηματικές πιέσεις, αντανακλά την περίπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ γνώσης και συμπεριφοράς.

Η θεωρία του Festinger προβλέπει πως κάθε φορά που ένα άτομο πρέπει να κάνει μια επιλογή οδηγείται σε κατάσταση γνωστικής ασυμφωνίας. Η ένταση αυτής της (δυσάρεστης) κατάστασης αυξάνεται όσο μικραίνει η απόσταση που χωρίζει τη βαρύτητα καθεμιάς από τις δύο εναλλακτικές λύσεις μεταξύ των οποίων το άτομο καλείται να κάνει την επιλογή του.