Νιώθω μόνος. Χρειάζομαι βοήθεια;

Ακρόαση άρθρου......

Όλοι οι άνθρωποι βιώνουν ψυχικό και συναισθηματικό πόνο. Κατά καιρούς είμαστε λυπημένοι ή ανήσυχοι ή νιώθουμε απομονωμένοι από τους άλλους. Ίσως πάψουμε να βρίσκουμε ευχαρίστηση σε πράγματα που κάποτε απολαμβάναμε ή βρισκόμαστε σε δουλειές, περιβάλλοντα ή σχέσεις που δεν λειτουργούν για εμάς.

Θρηνούμε όταν πεθαίνει κάποιος αγαπημένος μας. Δυσκολευόμαστε να κοιμηθούμε ή να σηκωθούμε από το κρεβάτι το πρωί.

Για τους περισσότερους από εμάς αυτές οι δύσκολες εμπειρίες περνούν με τον καιρό. Βρίσκουμε άκρη με τις δυσκολίες μας, δεχόμαστε τις απώλειες, κάνουμε αλλαγές στη ζωή μας προς το καλύτερο.

Κάποιοι αλλάζουμε την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε κάνοντας γυμναστική, βελτιώνοντας τις συνήθειες του ύπνου μας, κάνοντας παρέα με φίλους, δουλεύοντας ή πηγαίνοντας ένα ταξίδι – αλλάζοντας κυριολεκτικά παραστάσεις.

Άλλοι βρίσκουν τον δικό τους δρόμο μιλώντας με συγγενείς και φίλους, πηγαίνοντας σε μια ομάδα διαχείρισης θρήνου ή ασχολούμενοι με την κοινότητα πίστης τους. Βρίσκουμε παρηγοριά επικοινωνώντας ή προσφέροντας στους άλλους. Η ομίχλη διαλύεται, ο πόνος καταλαγιάζει· γινόμαστε καλύτεροι και σοφότεροι, έχοντας μάθει ότι μπορούμε να αντέξουμε κάτι δύσκολο.

Αλλά σε κάποιους από εμάς, μερικές φορές, ο ψυχικός και συναισθηματικός πόνος ριζώνει και θεριεύει.

Επειδή ο ψυχικός και ο συναισθηματικός πόνος είναι ένα αναπόφευκτο κομμάτι της ανθρώπινης εμπειρίας, ίσως είναι δύσκολο να αναγνωρίσουμε τη διαφορά ανάμεσα στα φυσιολογικά σκαμπανεβάσματα της ζωής και σε μια διαταραχή ψυχικής υγείας – είτε στον εαυτό μας είτε σε κάποιο άλλο άτομο.

Πώς να καταλάβετε αν έχετε μια ψυχική διαταραχή εσείς ή κάποιος που αγαπάτε; Πώς να καταλάβετε αν και πότε πρέπει να ζητήσετε βοήθεια ή να παρέμβετε;

Παρόλο που πολλά σωματικά προβλήματα μπορούν να εντοπιστούν μέσω μετρήσιμων σωματικών κριτηρίων –πίεση, υψηλά επίπεδα σακχάρου–, τα συμπτώματα των ψυχικών διαταραχών μπορεί να καμουφλάρονται με συναισθήματα, σκέψεις, αισθητηριακές αντιλήψεις και συμπεριφορές που δεν μπορούμε να τα διακρίνουμε εύκολα. Οι ψυχικές διαταραχές μπορούν να εκδηλώνονται διαφορετικά από άτομο σε άτομο. Μερικές φορές οι αλλαγές είναι φανερές στους άλλους· κάποιες άλλες όχι.

Ο καλύτερος τρόπος για να αξιολογήσετε την πίεσή σας είναι να τη μετρήσετε. Είναι σχεδόν αδύνατον να αξιολογήσει κανείς την πίεσή του χωρίς μια βασική μέτρηση. Παλιά οι άνθρωποι πήγαιναν στον γιατρό γι’ αυτόν τον λόγο, αλλά πλέον υπάρχουν τα οικιακά πιεσόμετρα, αν και δεν είναι 100% ακριβή.

Ο έλεγχος της πίεσης στο σπίτι ή στο φαρμακείο συχνά δεν είναι απολύτως ακριβής, αλλά σας προσφέρει κάποια στοιχεία· μπορεί να σας πει αν πρέπει να την ελέγξει ένας επαγγελματίας και ότι ίσως χρειαστείτε βοήθεια για να βελτιώσετε τη σωματική υγεία σας.

Η πίεση του αίματος μπορεί να αυξάνεται αθόρυβα μέχρι τη στιγμή που θα υπάρξει κάποια σοβαρή συνέπεια.

Και η ψυχική υγεία επίσης μπορεί να εκτροχιαστεί, μερικές φορές αθόρυβα και μερικές φορές όχι και τόσο αθόρυβα. Είτε στη μια είτε στην άλλη περίπτωση, πρέπει να την αξιολογήσετε για να καταλάβετε τι τρέχει. Αν μπορείτε να κάνετε αξιολόγηση με έναν επαγγελματία, αυτό θα ήταν το ιδανικό, γιατί θα είχατε γρήγορα την αξιόπιστη ερμηνεία του και την κατάστρωση των επόμενων βημάτων.

Ο ευκολότερος τρόπος για να δείτε κατ’ αρχάς αν υπάρχει ανάγκη για μια βαθύτερη αξιολόγηση της δικής σας ψυχικής υγείας ή κάποιου αγαπημένου σας είναι να χρησιμοποιήσετε ένα (ή περισσότερα) από τα πολλά καταξιωμένα εργαλεία διαλογής που πλέον είναι διαθέσιμα στο διαδίκτυο.

O οργανισμός Ψυχική Υγεία Αμερικής (MHA.org) έχει συλλέξει τα καλύτερα εργαλεία για την αναγνώριση του παράγοντα κινδύνου στις πιο συνηθισμένες ψυχικές διαταραχές, μεταξύ άλλων τη μείζονα κατάθλιψη, τη μανία, το άγχος, τη ΔΜΤΣ, το φάσμα της ψύχωσης, τις διατροφικές διαταραχές και τη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής- υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ).

Συχνά αυτά τα τεστ είναι τα ίδια που θα σας έκαναν σε μια κλινική ή σε ένα ιατρείο. Δεν είναι «διαγνωστικά», κάτι που σημαίνει πως από μόνο του ένα τεστ αποτελεί ανεπαρκή βάση για να γίνει μια επίσημη διάγνωση. Ίσως όμως δείξουν πόσο κινδυνεύετε να βρεθείτε αντιμέτωποι με μια θεραπεύσιμη διαταραχή και να σας παρακινήσουν να ζητήσετε μια επίσημη αξιολόγηση.

Ένας τρόπος για να δείτε τα προειδοποιητικά σημάδια είναι να εξετάσετε γενικά τα συμπτώματα που θα μπορούσαν να είναι τμήμα μιας διάγνωσης. Μπορεί να φαντάζουν ασαφή, αλλά ένας συνδυασμός συμπτωμάτων ίσως υποδεικνύει μια διάγνωση. Σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχουν αλληλοεπικαλύψεις με τη φυσιολογική συμπεριφορά και ειδικά στην αρχή μιας ασθένειας.

Το χρονικό διάστημα που κάποιος είχε ένα συγκεκριμένο σύμπτωμα ή εκδήλωνε αλλαγές στη συμπεριφορά βοηθά επίσης να γίνει μια διάγνωση· όμως, δεν είναι κατ’ ανάγκη στοιχεία μιας ψυχικής διαταραχής όλοι οι παράγοντες που μας κάνουν να ανησυχούμε.

Κάποια συμπτώματα που ίσως δείχνουν ότι χρειάζεται να γίνει μια αξιολόγηση της ψυχικής υγείας σας είναι για παράδειγμα τα παρακάτω:

• Νιώθετε πολύ λυπημένοι ή κλεισμένοι στον εαυτό σας για αρκετές μέρες.
• Αλλαγή στην κοινωνικότητα ή στο ενδιαφέρον σας για επαφές με άλλους ανθρώπους
• Αλλαγές στα μοτίβα ύπνου.
• Ξαφνικός, ανυπέρβλητος φόβος δίχως λόγο, μερικές φορές μαζί με ταχυπαλμία.
• Μόνιμη σωματική δυσφορία ή πόνος δίχως ιατρική αιτία.
• Σημαντική απώλεια ή αύξηση βάρους.

Τα εργαλεία διαλογής είναι ένας καλός τρόπος για να ταξινομήσετε αυτά τα συμπτώματα. Αν σε μια αξιολόγηση η βαθμολογία σας είναι ανησυχητική, επικοινωνήστε με τον πάροχο πρωτοβάθμιας φροντίδας σας ή με έναν πιστοποιημένο ειδικό ψυχικής υγείας για να απαντήσουν στις ερωτήσεις που προκύπτουν από τα τεστ διαλογής. Να θυμάστε: δεν είστε μόνοι!

Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο Δεν είσαι μόνος του Ken Duckworth. Κυκλοφορεί σε όλα τα βιβλιοπωλεία και στο www.dioptra.gr.
Διαβάστε τις πρώτες σελίδες του βιβλίου.