Η απάθεια μετά το φόνο, ως μηχανισμός αυτοπροστασίας

Ακρόαση άρθρου......

Σύμφωνα με την κλασική ψυχιατρική, τα ψυχικά υγιή άτομα, τα οποία διαπράττουν φόνο έρχονται σε τραγική θέση μετά το έγκλημα αφού νιώθουν έναν αποτροπιασμό για την πράξη τους. Ωστόσο συμβαίνει το ίδιο με τα άτομα που πάσχουν από σχιζοφρένεια; Η απάθεια είναι μια χαρακτηριστική στάση που υιοθετούν τα άτομα με σχιζοφρένεια μετά το φόνο.

Συχνά εκφράζεται η ολοκληρωτική απουσία συναισθηματικών εκδηλώσεων με τη συνέχιση της καθημερινής ρουτίνας σαν να μη συμβαίνει τίποτα το αξιοσημείωτο που θα δικαιολογούσε κάποια διαφοροποίησή της. 

Πολλοί συγγραφείς που έχουν μελετήσει τους φόνους των σχιζοφρενών τονίζουν αυτή τη χαρακτηριστική αδιαφορία του δράστη μετά την πράξη του. Η παρουσία αυτού του φαινομένου αποτελεί σημείο απόκλισης και διαφοροποίησης του σχιζοφρενούς ανθρωποκτόνου από το μη σχιζοφρενή, ο οποίος νιώθει τύψεις και εκδηλώνει καταθλιπτικές τάσεις, ιδιαίτερα αν το θύμα ανήκει στον οικογενειακό ή φιλικό κύκλο.

Πού οφείλεται όμως αυτή η «αδιαφορία» που εκδηλώνει ο σχιζοφρενής για το αδίκημά του; Η στάση αυτή αποδίδεται σε μια «ψυχοπαθητική έλλειψη ενοχής» και εντάσσεται στα πλαίσια της επιπέδωσης του συναισθήματος που χαρακτηρίζει τα άτομα με σχιζοφρένεια. Ιδιαίτερα το φαινόμενο της απάθειας συνδέεται με μια διαταραγμένη επαφή με την πραγματικότητα και την απουσία αυτοελέγχου στη διάρκεια της εγκληματικής πράξης.

Θα λέγαμε όμως πως δεν επικρατεί απουσία συναισθημάτων αλλά καταστολή συναισθημάτων. Πρόκειται, με άλλα λόγια, για έναν ασυνείδητο αμυντικό μηχανισμό που προστατεύει το ασυνείδητο «εγώ» από τη διείσδυση στον ψυχισμό τύψεων και ανοχών, οι οποίες θα λειτουργούσαν σαν ένα αβάσταχτο και ανυπέρβλητα ισχυρό φορτίο πίεσης στο εύθραυστο και αδύναμο «εγώ».

Τα στοιχεία αυτά, μαζί με τι φαινόμενο της αυτονομιμοποίησης της πράξης, αποκαλύπτουν ότι η απάθεια μετά το έγκλημα δεν υποδηλώνει την απουσία συναισθημάτων αλλά το αδύναμο «εγώ» του δράστη. Η απάθεια συνυφαίνεται με την ύπαρξη ενός «ευαλωτοποιημένου» από την ψύχωση εαυτού, ενός εαυτού που σε κάθε περίπτωση δεν είναι σε θέση να αντέξει δίχως περαιτέρω διάλυση τη συνειδητοποίηση της βαρύτητας της πράξης του.