Για ποια πράγματα στο σπίτι είναι υπεύθυνο το παιδί;

Ακρόαση άρθρου......

Γύρω στην ηλικία των τριών ετών το παιδί αρχίζει να ζητά να «βοηθήσει» τον γονιό σε εργασίες που γίνονται στο σπίτι. Η προσφορά του αυτή θα ήταν προτιμότερο να γίνει αποδεκτή όσο πιο νωρίς γίνεται, γιατί συχνά η επιθυμία εξανεμίζεται γρήγορα. Ακόμα και αν δε το ζητάει, όμως, ο γονέας θα μπορούσε να αναρωτηθεί:

«Τι κάνει το παιδί μόνο του για τον εαυτό του και τα κοινά;», «Πόσο περιθώριο του αφήνω ώστε να αναλάβει καθήκοντα και να κάνει αυτό που μπορεί;».

Γιατί να αφήνω το παιδί να «κουράζεται» με ασχολίες προσωπικής και οικογενειακής φροντίδας;
Όταν το παιδί αναλαμβάνει ευθύνες νιώθει ισότιμο μέλος της οικογένειας και όχι μωρό ή καταναλωτής. Αποκτά αυτοπεποίθηση επειδή είναι ικανό να φέρει εις πέρας διάφορα «έργα» και αντιλαμβάνεται ότι υπολογίζουν στη «δύναμή» του. Έτσι, νιώθει, έμπρακτα, ότι είναι χρήσιμο σε αυτούς που αγαπά και ταυτόχρονα αυξάνεται η αυτονομία και η ανεξαρτησία του. Επίσης, τα θελήματα μπορεί να αποτελούν ένα σημαντικό μέρος της ευρύτερης εκπαίδευσής του. Κατανοεί ότι στο σπίτι δεν έχει μόνο δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις («Έχεις το δικαίωμα να έχεις το δωμάτιό σου αλλά και την υποχρέωση να το συμμαζεύεις»).

Στάση γονέα

Μην περιμένετε ότι από την πρώτη στιγμή θα στρώσει άψογα το κρεβάτι του. Έχετε υπομονή και δώστε χρόνο στον εαυτό σας και στο παιδί. Μπορείτε να του πείτε: «Είναι πολύ ωραία στρωμένο το σεντόνι. Τώρα, αυτό είναι που μπορείς να κάνεις.» Έτσι, αναγνωρίζετε την προσπάθειά του (και όχι το τέλειο αποτέλεσμα) και το παροτρύνετε να συνεχίσει, δίνοντάς του δυνατότητα εξέλιξης. Μετά από αυτή τη στάση, το παιδί ενδέχεται να γενικεύσει και σε άλλες καταστάσεις της ζωής του το σκεπτικό: «Δεν μπορώ να είμαι σε όλα τέλειος. Είμαι σε κάποια πράγματα. Ωστόσο, τα κάνω όσο καλύτερα μπορώ και αυτό μετράει.»

Καθήκοντα παιδιού

Παρακάτω, παρουσιάζονται ανά ηλικία οι «εργασίες» που μπορεί να αναλάβει το παιδί, οι οποίες πρέπει να αντιστοιχούν και στις σωματικές του δυνατότητες. Σημαντικό είναι να έχουμε τα ηλικιακά ορόσημα ως μία γενική εικόνα καθώς δεν έχουν όλα τα παιδιά τον ίδιο ακριβώς ρυθμό ανάπτυξης. Το πιο αξιόπιστο θα ήταν να παρατηρήσετε πώς συμπεριφέρεται το παιδί ώστε να καταλάβετε τι μπορεί να κάνει.

Το παιδί μέχρι 2 ετών, συνήθως, μπορεί να: γυρίζει σελίδες βιβλίου, βγάζει παπούτσια και κάλτσες, πλένει λαχανικά στο νεροχύτη, χρησιμοποιεί ένα μικρό ποτιστήρι ή το λάστιχο για να ποτίσει τον κήπο, βοηθάει στο βούρτσισμα του σκύλου και στην τροφή του, σκουπίζει το χαλί με μικρή ηλεκτρική σκούπα.

2-3 ετών: τοποθετεί τα παιχνίδια στο κουτί, επιστρέφει βιβλία στο ράφι, τρώει μόνο του χρησιμοποιώντας δάκτυλα, κουτάλι, πιρούνι και ποτήρι, λιώνει και ανακατεύει το φαγητό, απλώνει μαρμέλαδα ή βούτυρο, πλένει και σκουπίζει τα χέρια του, σκουπίζει τον πάγκο, πηγαίνει στην τουαλέτα μόνο του ή φέρνει την πάνα του για να αλλάξει, ντύνεται και γδύνεται με μικρή βοήθεια, φορά τα παπούτσια του, βάζει τα άπλυτα στο καλάθι, ξεχωρίζει ρούχα και μαχαιροπίρουνα, ξεσκονίζει και σκουπίζει με το δικό του ξεσκονόπανο και σκούπα, πετάει τα σκουπίδια στο καλάθι.

4-5 ετών: τακτοποιεί τα παιχνίδια του, βουρτσίζει μόνο του τα δόντια του, ντύνεται μόνο του, στρώνει το κρεβάτι του, σκουπίζει κάτι που έχυσε, ετοιμάζει ένα απλό σνακ, σερβίρει νερό στο τραπέζι από μικρές κανάτες, τινάζει το τραπεζομάντηλο, βοηθάει στο άδειασμα του πλυντηρίου πιάτων, τακτοποιεί τα πλυμένα μαχαιροπίρουνα, βοηθά στο άπλωμα μπουγάδας και στο δίπλωμα ρούχων, χειρίζεται ηλεκτρονικό σκουπάκι, ποτίζει τα φυτά, σκάβει, ξεχορταριάζει.

6-7ετών: μπορεί να αντιληφθεί τι πρέπει να γίνει, όπως το στρώσιμο του τραπεζιού, χρησιμοποιεί φλιτζάνια με μεζούρες για το μαγείρεμα και δοσομετρητές για το σαπούνι πλυντηρίου ή για το φαγητό του κατοικιδίου, φτιάχνει απλή σαλάτα, τακτοποιεί καθαρές κάλτσες, αλλάζει ρολό υγείας, βγάζει σκουπίδια από μικρότερους κάδους, πάει με το ποδήλατο τα σκουπίδια στην ανακύκλωση, καθαρίζει με την ηλεκτρική σκούπα την οποία θέτει σε λειτουργία ο γονιός.

8-9 ετών: χτυπάει αυγό για ομελέτα, μαζεύει το τραπέζι μετά το φαγητό, τακτοποιεί τα ψώνια, γεμίζει το πλυντήριο πιάτων, πλένει στο χέρι ένα μικρό ρούχο, απλώνει και μαζεύει τα πλυμένα ρούχα, ξεσκονίζει τα έπιπλα.

10-11 ετών: προετοιμάζει απλό γεύμα, βοηθάει στην καθαριότητα της κουζίνας, τακτοποιεί τα πράγματα μετά το μπάνιο του, σκουπίζει χαλάκια με την ηλεκτρική σκούπα, σκουπίζει τη βεράντα.

12 ετών και άνω: ψωνίζει από το σούπερ μάρκετ τα πράγματα της λίστας, φτιάχνει ένα απλό γλυκό, σιδερώνει εύκολα ρούχα, σφουγγαρίζει, βοηθά στο πλύσιμο αυτοκινήτου, ασχολείται με κηπουρική.

Βιβλιογραφία:

• Pruett, K. & Kline-Pruett, M. (2013). Δύο γονείς για την ανατροφή του παιδιού. Μετάφρ.: Γεωργιάδου, Μ. & Παπαρρηγόπουλος, Γ. & Βασιλιάδου, Σ. & Σφαέλλου, Ε., Έκδοση ΓΟΝ.ΙΣ., Αθήνα.
• Wychoff, J. & Unell, B. (2004). Πειθαρχία χωρίς ξύλο και φωνές. Μετάφρ.: Αθανασιάδης, Β., Εκδ.: Lector, Αθήνα.