7 πυλώνες της οικογενειακής κουλτούρας

Ακρόαση άρθρου......

Η «κουλτούρα» της οικογένειάς σας είναι οι εμπειρίες που δημιουργείτε όλοι μαζί ως οικογένεια. Είναι μια σύνθετη ιστορία πεποιθήσεων, στάσεων, αξιών, διαθέσεων, προσδοκιών, συνηθειών, ρόλων και άλλων στοιχείων.

Έχουμε συνήθως την εντύπωση ότι η κουλτούρα συνδέεται μόνο με χώρες ή με μεγάλες κοινωνίες. Ωστόσο, οι κοινωνικοί επιστήμονες λένε ότι ακόμα και οι μεμονωμένες οικογένειες έχουν τη δική τους κουλτούρα.

Η κουλτούρα κάθε οικογένειας είναι ισχυρή, δημιουργεί τον κόσμο μέσα στον οποίο τα παιδιά μεγαλώνουν. Οι ευτυχισμένες οικογένειες δημιουργούν συνειδητά θετικές οικογενειακές κουλτούρες.

Αξίες

Οικογενειακές αξίες όπως η ακεραιότητα, ο σεβασμός, η ειλικρίνεια, η ευθύνη τους ενός για τον άλλο και για την ευρύτερη κοινότητα, η δικαιοσύνη, διδάσκονται μέσα από ζωντανά παραδείγματα. Όπως ζείτε εσείς έτσι θα μάθουν να ζουν και τα παιδιά σας.

Δεν ωφελεί σε τίποτα να λέμε ότι ο σεβασμός είναι μια οικογενειακή αξία αν στο σπίτι υπάρχει συχνά έλλειψη σεβασμού. Αυτές οι αξίες πρέπει να στηρίζονται ενεργά, για να γίνουν ένας τρόπος ύπαρξης και δημιουργίας σχέσεων μέσα στην οικογένεια.

Να μιλάτε επίσης τακτικά γι' αυτές. Και κάτι ακόμα πιο σημαντικό ακολουθήστε τις αξίες με συνέπεα στη ζωή σας.

Προδιαθέσεις

Το Λεξικό της Οξφόρδης ορίζει τη λέξ προδιάθεση ως «Μια έμφυτη ποιότητα του νου και του χαρακτήρα ενός ατόμου», και δίνει ως συνώνυμα τις λέξεις χαρακτήρας, ιδιοσυγκρασία και νοοτροπία. Κατά τη γνώμη μου, στην προδιάθεση εμπεριέχονται επίσης οι έννοιες της στάσης και της αυτοεκτίμησης.

Ποιος είναι ο χαρακτήρας σας; Ποιος είναι ο χαρακτήρας του συντρόφου σας; Ποια χαρακτηριστικά έχει ο τρόπος σκέψης σας; Προσεγγίζετα τα πράγματα με θετικό ή αρνητικό τρόπο -βλέπετε το ποτήρι μισογεμάτο ή μισοάδειο; Τι ιδιοσυγκρασία έχετε; Είστε γενικά ήρεμοι και χαλαροί ή βρίσκεστε διαρκώς σε ένταση; ΕΚνευρίζεστε εύκολα ή έχετε την ικανότητα να αφήνετε τα πράγματα να εξελίσσονται ήρεμα; Είστε προσήνεις; Είστε τελειομανείς; Εκτιμάτε τον εαυτό σας; Ή μήπως έχετε χαμηλή αυτοεκτίμηση;

Όλα τα παραπάνω έχουν ιδιαίτερη σημασία για το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουν τα παιδιά σας και είναι ένα κομμάτι από το παζλ της οικογενειακής σας κουλτούρας. Είναι πιθανό εσείς και ο σύντροφός σας να έχετε διαφορετικές απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα.

Ο δικός μου σύζυγος είναι πιο θετικός και χαλαρός, ενώ εγώ είμαι κάπως τελειομανής και αποσυντονίζομαι εύκολα. Τα παιιδά μας έχουν πάρει τα διαφορετικά χαρακτηριστικά και γνωρίσματά μας. Τo ένα παιδί είναι πιο επιρρεπές στο άγχος, όπως εγώ. Το άλλο είναι ήρεμο, όπως ο μπαμπάς του. Είναι έμφυτα αυτά τα χαρακτηριστικά ή τα καλλιεργεί το περιβάλλον; Δεν έχω ιδέα -μάλλον και τα δύο. Η ουσία είναι ότι χρειάζεται να μάθουμε να σεβόμαστε ο ένας τον άλλο και να συμβιβάζουμε όλες τις διαφορετικές προδισθέσεις που συνυπάρχουν στο σπίτι, προκειμένου να ζούμε αρμονικά.

Το ξέρατε ότι η αυτοεκτίμηση μπορεί να είναι μεταδοτική;

Σε ένα άρθρο της με τίτλο «Είναι η χαμηλή αυτοεκτίμηση μεταδοτική;» η ψυχοθεραπεύτρια Katie Hurley τονίζει: «Μια έρευνα που έχει δημοσιευθεί στο περιοδικό Journal of Personality and Social Psychology αναφέρει ότι, ενώ η θετική αναθεώρηση των πραγμάτων με τη βοήθεια φίλων και αγαπημένων μπορεί να ενισχύσει την αυτοεκτίμηση στους ανθρώπους που το έχουν ανάγκη, το να παρηγορεί κανείς έναν φίλο με χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να είναι εξουθενωτικό για τον παρηγορητή και ίσως τον κάνει να νιώσει χειρότερα για τον εαυτό του. Αυτό σημαίνει ότι η χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί πράγματι να είναι μεταδοτική».

Επομένως είναι σημαντικό να φροντίζετε καλά τον εαυτό σας και να κάνετε την απαραίτητη προσωπική δουλειά ώστε να γίνετε ένα θετικό άτομο. Είναι πολύ πιο εύκολο να γίνει κανείς θετικός γονιός όταν έχει θετικά συναισθήματα!

Προσδοκίες

Αυτό που προσδοκάτε από το παιδί σας είναι πολύ σημαντικό, και δεν εννοώ απλώς το να περιμένετε ότι θα τακτοποιεί το δωμάτιό του. Μιλάω για την προσδοκία σας να γίνει το παιδί σας ένα καλό κι ευγενικό άτομο, ικανό να αντιμετωπίζει με επιμονή και σθένος τις δυσκολίες, να παίρνει σοφές αποφάσεις και να μαθαίνει από τα λάθη του.

Τα παραπάνω δεν είναι άσχετα με το τι προσδοκίες έχετε από τον σύντροφό σας, επειδή έτσι δίνετε μια εικόνα τού τι θα πρέπει να περιμένουν στο μέλλον τα παιδιά σας από τους δικούς τους συντρόφους. Επιπλέον, τα παιδιά μαθαίνουν πράγματα για το ρόλο των φύλων, γεγονός που θα επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπίζουν τους ανθρώπους του αντίθετου αλλά και του ίδιου φύλου.

Πέρα από τις προσδοκίες σας από τις σχέσεις, τα παιδιά μαθαίνουν τι προσδοκάτε από την κοινωνία, από τους ανθρώπους διαφορετικής προέλευσης και φυλής, από τους εργοδότες και την εργασία, από την κυβέρνηση και τους πολιτικούς, από τους σερβιτόρους και τους πυροσβέστες...

Μαθαίνουν για τις προσδοκίες σας σε ό,τι έχει να κάνει με την έλλειψη και την αφθονία, την κακή και την καλή τύχη, τις δυσκολίες και τις ευτυχισμένες στιγμές. Οι προσδοκίες σας συχνά περνούν απευθείας στα παιδιά σας και ξαφνικά έχετε ένα ολόκληρο σπίτι γεμάτο προσδοκίες, οι οποίες παίζουν ζωτικό ρόλο στην κουλτούρα της οικογένειάς σας.

Συνήθειες

Όπως και καθετί άλλο, τα παιδιά μας υιοθετούν τις συνήθειές μας, τόσο τις καλές όσο και τις κακές. Έχει κάποιος τη συνήθεια να φωνάζει; Δεν είναι δύσκολο να καταλάβετε πώς οι φωνές επηρεάζουν την οικογενειακή του κουλτούρα. Το ίδιο ισχύει και για τη συνήθεια να γευματίζει όλη η οικογένεια μαζί ορισμένες φορές την εβδομάδα.

Προσπαθήστε λοιπόν να διαμορφώσετε και/ή να συνεχίζετε να έχετε θετικές συνήθειες. Ένας καλός εμπειρικός κανόνας είναι ότι αν δεν θέλετε τα παιδιά σας να υιοθετήσουν μια κακή συνήθεια, χρειάζεται να την εγκαταλείψετε πρώτα εσείς οι ίδιοι.

Αυτό βέβαια ισχύει μόνο για τις συνήθειες, γιατί ο γενικός κανόνας είναι ότι τα παιδιά θα αρπάξουν τα περισσότερα από όσα θα πετάξετε, όπως γαριδάκια και πιθανώς αποφάγια!

Επικοινωνία

Ποια οικογένεια είναι πιο ευτυχισμένη -αυτή στην οποία η επικοινωνία είναι θετική και χαρακτηρίζεται από σεβασμό ή εκείνη της οποίας τα μέλη κατηγορούν, επικρίνουν και φωνάζουν ο ένας στον άλλο;

Είναι προφανές ότι η θετική επικοινωνία δημιουργεί θετικούς δεσμούς, επομένως προσπαθήστε να βελτιώσετε αυτές τις δεξιότητες επικοινωνίας.

Επίλυση συγκρούσεων

Η επίλυση συγκρούσεων αποτελεί μια πτυχή της επικοινωνίας, αλλά είναι τόσο σημαντική για την οικοδόμηση μιας θετικής οικογενειακής κουλτούρας που αξίζει να συζητηθεί ξεχωριστά.

Έχει τεράτια σημασία να διαμορφώσετε διαδικασίες ειρηνικής επίλυσης των συγκρούσεων, να τις διδάξετε στο παιδί σας και να επιμένετε να εφαρμόζονται από όλους στο σπίτι. Είναι αναπόφευκτο να υπάρχουν συγκρούσεις όταν κάτω από την ίδια στέγη ζουν διαφορετικές προσωπικότητες, και ο τρόπος διαχείρισής τους μπορεί σε μεγάλο βαθμό να αποκαταστήσει ή να καταστρέψει μια σχέση.

Παραδόσεις

Οι σταθερές διαδικασίες και οι οικογενειακές παραδόσεις κάνουν πιο στέρεη τη δομή της οικογένειας και βοηθούν τα παιδιά να νιώσουν ότι ανήκουν σε κάτι ευρύτερο. Όπως είπαμε, οι καθημερινές συνήθειες παίζουν μεγάλο ρόλο στην οικογενειακή κουλτούρα. Αλλά και οι εβδομαδιαίες συνήθειες -για παράδειγμα, μια οικογενειακή βραδιά κατά την οποία βλέπετε ταινίες ή βγαίνετε όλοι μαζί για φαγητό, η παρακολούθηση μιας θρησκευτικής λειτουργίας ή οι επέτεοι με την ευρύτερη οικογένεια -δίνουν πνοή στην οικογενειακή κουλτούρα σας.

Παραδόσεις σχετικές με γενέθλια, διακοπές, οικογενειακές συναντήσεις και γιορτές συνεισφέρουν επίσης ουσιαστικά.

Το παρόν άρθρο αποτελεί αδειοδοτημένο απόσπασμα από το βιβλίο Θετικοί γονείς ευτυχισμένα παιδιά που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πεδίο.