Ο εθισμός της οθόνης: 500 παιδιά έχουν νοσηλευτεί στο Παίδων λόγω εθισμού σε ηλεκτρονικές συσκευές (video)

Ακρόαση άρθρου......

Στα διεθνή μέσα, διαβάζουμε συχνά για το πρόβλημα εθισμού παιδιών σε ηλεκτρονικά μέσα. Σύμφωνα με έρευνες, τα περισσότερα παιδιά περνούν 3,6 ώρες καθημερινά μπροστά σε μία οθόνη, ενώ κοιμούνται πολύ λιγότερο από το συνιστώμενο. 

Στην Αμερική, σχεδόν 2 στα 3 παιδιά, περνούν περισσότερες από 2 ώρες καθημερινά μπροστά σε μια οθόνη, σύμφωνα με  έρευνα που ανέλυσε τα επίπεδα δραστηριότητας 4.800 παιδιών ηλικίας από 8 έως 11 ετών και δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Lancet Child & Adolescent Health.

Τα παιδιά αυτά, μάλιστα, εμφανίζουν προβλήματα στην απομνημόνευση, στη γλώσσα και στα τεστ αντίληψης, συγκριτικά με τα παιδιά που δεν περνούν τόσο χρόνο μπροστά στις οθόνες.

Η διαταραχή ιντερνετικών παιχνιδιών

Με βάση τις διαθέσιμες έρευνες, η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία πρότεινε μια νέα διάγνωση, τη Διαταραχή Ιντερνετικών παιχνιδιών (IGD). Με βάση άλλες μορφές εθιστικής συμπεριφοράς, όπως το πρόβλημα τυχερών παιχνιδιών, τα συμπτώματα που ενδέχεται να υποδηλώνουν IGD περιλαμβάνουν: ξόδεμα υπερβολικού χρόνου ονλαιν, αδυναμία ελέγχου της χρήσης, απώλεια ενδιαφέροντος για άλλες δραστηριότητες κ.λπ.

Η Μέτρηση προβληματικής χρήσης μέσων (PMUM)

Σε πρόσφατο ερευνητικό άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Psychology of Popular Media Culture η καθηγήτρια Sarah E. Dormoff του Πανεπιστημίου του Κεντρικού Μίτσιγκαν και μια ομάδα ερευνητών, παρουσίασαν τα αποτελέσματα δύο μελετών που επικέντρωσαν σε παιδιά ηλικίας 4 έως 11 ετών, δεδομένου ότι εξαρτώνται περισσότερο από τους γονείς τους για πρόσβαση σε ψηφιακές συσκευές.

Επίσης, τα συμπτώματα της εθιστικής συμπεριφοράς μπορεί να είναι ευκολότερο να ανιχνευθούν σε μικρότερα παιδιά, αφού συνήθως δεν είναι τόσο μυστικοπαθή όσο τα μεγαλύτερα. Η Dormoff και οι συνεργάτες της ανέπτυξαν ένα γονικό μέτρο για την εθιστική χρήση των μέσων προβολής οθόνης από τα παιδιά, που ονόμασαν Μέτρηση Προβληματικής Χρήσης Μέσων (PMUM).

Τα κριτήρια του PMUM περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων διαπιστώσεις όπως:

• Είναι όλο και πιο δύσκολο να κρατήσω το παιδί μου μακριά από την (κάθε είδους) οθόνη.
• Το παιδί μου σκέφτεται συνεχώς πως θα χρησιμοποιήσει οθόνες
• Το παιδί μου αναστατώνεται όταν δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει οθόνες.
• Προβλήματα προκύπτουν στην οικογένειά μας όταν το παιδί μου δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει οθόνες.
• Το πρώτο πράγμα που το παιδί μου ζητά να κάνει όταν επιστρέφει στο σπίτι από το σχολείο είναι να χρησιμοποιήσει οθόνες.
• Όταν το παιδί μου έχει μια κακή μέρα, τα διάφορα μέσα με οθόνες φαίνεται να είναι το μόνο πράγμα που τον βοηθάει να αισθανθεί καλύτερα

Στη συνέχεια οι ερευνητές ζήτησαν απο μητέρες και πατέρες των παιδιών να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με την ψυχοκοινωνική λειτουργία του παιδιού, συμπεριλαμβανομένου του κατά πόσο έδειξαν προβλήματα συμπεριφοράς, συναισθηματικά συμπτώματα ή προβλήματα κοινωνικοποίησης με άλλα παιδιά. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα υψηλά αποτελέσματα σε συσχετίστηκαν έντονα με το συνολικό χρόνο ενασχόλησης με οθόνες.

Οσο μεγαλύτερος ο χρόνος, τόσο πιο έντονη υπερκινητική συμπεριφορά, κοινωνικά προβλήματα με άλλα παιδιά, καθώς και προβλήματα συμπεριφοράς (επιθετική δράση, κλπ.).

Εθισμός παιδιών στις οθόνες και ελληνική πραγματικότητα

Τι ευρύματα όμως υπάρχουν για το πρόβλημα εθισμού παιδιών στις οθόνες, στην ελληνική πραγματικότητα; 

Σύμφωνα με την Ιλια Θεοτοκά, κλινική ψυχολόγο-θεραπεύτρια του Αιγινήτειου Νοσοκομείου η οποία μίλησε προ λίγων ημερών στο Open TV :

το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο από όσο φανταζόμαστε «Το πρόβλημα είναι οι δραστηριότητες στο μέσο, όχι το μέσο καθ’ αυτό. Κατά βάση τα social media και τα παιχνίδια είναι αυτά που προκαλούν εθισμό, γιατί υπάρχει η άμεση ικανοποίηση, όπως π.χ. τα likes.

Μια συμπεριφορά που ικανοποιείται, τείνει να επαναλαμβάνεται. Ενεργοποιείται η ντοπαμίνη στον εγκέφαλο. Το ίδιο ισχύει και με τις χημικές ουσίες. Υπάρχουν και οι συμπεριφορικές εξαρτήσεις, που είναι ο τζόγος και η εξάρτηση από το διαδίκτυο που έχουν τα ίδια συμπτώματα στέρησης.

Τα όρια μπαίνουν νωρίς!

Υπάρχουν συμπτώματα, όταν το παιδί δεν υπακούει σ’ αυτό που λένε. Όταν δεν βάλεις όρια από νωρίς, είναι δύσκολο να πειθαρχήσουν μετά τα παιδιά. Οι γονείς δεν βάζουν όριο στα παιδιά γιατί νιώθουν ενοχές. Σε κάθε ηλικία υπάρχει διαφορετικό όριο, αν μιλάμε για ηλικίες 4-5 ετών, που χρησιμοποιεί το tablet του γονιού του.

Τι προτείνει η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία

Ακόμα κι αν δεν πάρει tablet στα 5, σημασία έχουν οι χρόνοι. Η αμερικανική παιδιατρική εταιρεία έχει ορίσει τους χρόνους που θα πρέπει τα παιδιά να είναι μπροστά από μία οθόνη. Το θέμα είναι ότι ο γονιός πρέπει να ορίσει στο παιδί, χρόνο καθημερινά, μία ώρα την ημέρα, 2 ώρες το σαββατοκύριακο το πολύ. Οι γονείς πρέπει να εκπαιδευτούν. Το ότι δεν μπορούν οι γονείς να βάλουν όρια, είναι θέμα δικό τους.

Διαβάστε ακόμη στην Πύλη Ψυχολογίας, το σχετικό άρθρο: Τα παιδιά και οι οθόνες: ενδείξεις εξάρτησης 

Η εφηβεία είναι αργά να βάλεις όρια. Τα βάζεις από νωρίς και τα τηρείς. Τα όρια κάνουν τα παιδιά πιο ευτυχισμένα και πιο υγιή».

Ο Μανώλης Παπασάββας, διοικητής του Παίδων Αγία Σοφία-Αγλαΐα Κυριακού, μίλησε για το πρόβλημα που αντιμετωπίζεται σε ειδική μονάδα του νοσοκομείου. «Από το 2007 ξεκίνησε η μονάδα. Πάνω από 500 έφηβοι έχουν προσέλθει στην μονάδα. Γίνεται εξατομικευμένη προσέγγιση σχετικά με την προβληματική χρήση του διαδικτύου. Μας έρχονται παιδιά από 3-4 ετών μέχρι την ηλικία των 16 ετών.

Διαβάστε σχετικά άρθρα στην Πύλη Ψυχολογίας Psychology.gr, σχετικά με το πρόβλημα εθισμού σε ηλεκτρονικά μέσα.

• Τα παιδιά και οι οθόνες: ενδείξεις εξάρτησης. Γράφει ο Δημοσιογράφος, Νίκος Μάστορας
• Πώς περνάς τον χρόνο σου στον υπολογιστή εσύ;  Γράφει Η Προσωποκεντρική Ψυχοθεραπεύτρια, Μαρία Μαγγανάρη 
• Εθισμός στα ηλεκτρονικά μέσα. Γράφει η Ψυχολόγος, Μαντώ Κωνσταντουλάκη

Δείτε το σχετικό video με τη συνέντευξη στο OpenTv, της Κλινικής Ψυχολόγου, Ίλιας Θεοτοκά.