Συνέντευξη από την Ειδικό Ψυχικής Υγείας, Βαϊζίδου Χριστίνα

Ακρόαση άρθρου......

Στα πλαίσια της ενότητάς μας "Συνεντεύξεις Ειδικών Ψυχικής Υγείας" έχουμε την χαρά να σας παραθέσουμε λίγα λόγια για την Ειδικό Ψυχικής Υγείας, Βαϊζίδου Χριστίνα, που μας χάρισε σχετικά με εκείνη και το έργο της. Παρακάτω, θα βρείτε τις ερωτήσεις που της υποβάλαμε, αλλά και τις απαντήσεις της ειδικού. 

 1. Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς.

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη, με γονείς καθηγητές, ανθρώπους θετικής σκέψης. Αποφοίτησα από τη γερμανική σχολή Θεσσαλονίκης (DST) και στη συνέχεια από την ιατρική σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου (ΑΠΘ). Ολοκλήρωσα την ειδικότητα της Ψυχιατρικής, ψυχοθεραπείας και ψυχοσωματικής ιατρικής στην κλινική του Ludwigsburg του πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης στη Γερμανία με παράλληλη ψυχοθεραπευτική εκπαίδευση στην ψυχολογία του βάθους, στο ψυχαναλυτικό ινστιτούτο της Στουτγκάρδης. Το 2014 αποφάσισα να επιστρέψω στην Ελλάδα, όπου εργάστηκα στην ψυχιατρική κλινική των Σερρών και στον Οργανισμό κατά των ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ) στη Θεσσαλονίκη.

 Στο εργασιακό αυτό περιβάλλον, δεν μπορούσα να εξασκήσω την ψυχιατρική με την ολιστική προσέγγιση που επιθυμούσα, οπότε και από το 2015 επέλεξα το δρόμο του ιδιωτικού ιατρείου, στο οποίο και εργάζομαι τόσο ψυχοφαρμακολογικά όσο και ψυχοθεραπευτικά. Αγαπώ τη συγγραφή και έχω ήδη εκδώσει ένα παραμύθι με τίτλο "Στο φως του φεγγαριού", από τις εκδόσεις "Οσελότος".

2. Για ποιο λόγο επιλέξατε να ακολουθήσετε επαγγελματική καριέρα στον τομέα της ψυχολογίας;

Είναι μια ερώτηση που άκουγα από τη στιγμή που μπήκα στην Ιατρική: "Γιατί Ψυχιατρική;". Πρόσφατα λοιπόν, ετοιμάζοντας μία ομιλία μου για συνέδριο με τίτλο "Η ψυχοπαθολογία στη λογοτεχνία" και έχοντας στα χέρια μου το βιβλίο του Πέτρου Χαρτοκόλλη Λογοτεχνία και Ψυχανάλυση βρήκα την απάντηση: "Εκείνο που μπορώ, ωστόσο, να πω χωρίς δυσκολία είναι ότι έγινα ψυχαναλυτής επειδή με τραβούσε η λογοτεχνία, οι αρχαίοι τραγικοί, ο Σαίξπηρ και ο Ντοστογιέφσκι, των οποίων τη διορατική ικανότητα να κατανοούν την ανθρώπινη ψυχή δε θα μπορούσα ποτέ να φτάσω ακόμα και με το φακό της ψυχανάλυσης.” (Π. Χαρτοκόλλης, 1999) Κι αν αυτό δεν είναι αρκετά σαφές, θα πω απλά ότι με μάγευε πάντα η πολυπλοκότητα του ανθρώπινου μυαλού και οι νέοι κόσμοι, στους οποίους μπορεί να μας ταξιδέψει αν αφεθούμε.

3. Τί ψυχοθεραπευτική προσέγγιση ακολουθείτε στη δουλειά σας;

Η εκπαίδευσή μου είναι στην ψυχολογία του βάθους, μια προσέγγιση συναφή με τη γνωστή μας ψυχανάλυση, η οποία ακολουθεί το μοντέλο εξερεύνησης του ασυνειδήτου, των ονείρων, των βαθύτερων στρωμάτων της προσωπικότητάς μας. Παράλληλα βέβαια θεωρώ αυτονόητο, ότι ο ψυχοθεραπευτής καλείται να είναι ικανός να κρίνει πότε οφείλει να χρησιμοποιήσει, στοιχεία γνωστικοσυμπεριφορικής ή συμβουλευτικής προσέγγισης.

4. Μιλήστε μας λίγο γι αυτή την προσέγγιση. Για ποιο λόγο την επιλέξατε; Ποια είναι τα σημαντικά σημεία αυτής;

Όπως είπα και προηγουμένως, η ψυχολογία του βάθους είναι μία προσέγγισης παρεμφερής της ψυχαναλυτικής, αν όχι πανομοιότυπη για το θεραπευόμενο. Εξερευνεί το ασυνείδητο, πάει πίσω στο παρελθόν που μας δημιούργησε, αναζητά τις αποθηκευμένες σκέψεις και τα θαμμένα συναισθήματα, ώστε το ασυνείδητο να γίνει συνειδητό και ο θεραπευόμενος να είναι σε θέση να το επεξεργαστεί και να το ελέγξει. Σημαντική θέση στη θεραπεία έχει η οικογενειακή προέλευση του ατόμου, η βιογραφία του, οι συνειρμοί και τα όνειρά του. Όπως συνήθιζα να λέω παλαιότερα, χρησιμοποιώντας το παράδειγμα της φοβίας, η συμπεριφορική θεραπεία καλείται να μάθει στον ασθενή να ζει με αυτήν και να χειρίζεται τις αντιδράσεις του ενώ η ψυχολογία του βάθους αναζητά την αιτία. Ο λόγος που την επέλεξα λοιπόν είναι ότι με απασχολούν τα γιατί που κρύβονται κάτω από την επιφάνεια.

5. Ποια είναι η κατάσταση της ψυχοθεραπείας σήμερα στην Ελλάδα; Υπάρχει ακόμη το "στίγμα" ή οι άνθρωποι απευθύνονται άφοβα στους ειδικούς;

Στην ελληνική επαρχία επικρατεί ακόμη ως ένα βαθμό το στίγμα της ψυχικής ασθένειας και οι άνθρωποι αποφεύγουν να απευθυνθούν σε ψυχιάτρους, αναζητώντας αντ' αυτού νευρολόγους ή και παθολόγους. Η εικόνα του "τρελογιατρού" δεν έχει αλλάξει ακόμη πλήρως. Με μεγάλη χαρά όμως διαπιστώνω ότι οι νέοι απευθύνονται πλέον με μεγαλύτερη ευκολία σε ειδικούς για ψυχοθεραπεία, αναγνωρίζοντας απελευθερωμένα πως δε χρειάζεται να έχει κάποιος μια βαριά ψυχική ασθένεια αλλά "αρκεί" μια δυσκολία στην οποία χρειαζόμαστε μία αντικειμενική, εξωτερική, επιστημονική ματιά.

6. Τι θα λέγατε σε κάποιον που διστάζει να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία;

Ότι η ψυχοθεραπεία κάνει καλό σε όλους, ακόμη και σε όσους δεν έχουν κανένα πρόβλημα. Ότι η αυτογνωσία είναι ο δρόμος για την ευτυχία. Ότι τα ψυχικά προβλήματα είναι εξίσου σημαντικά με τα σωματικά. Και τέλος, ότι πρέπει απλά να σκεφτούμε όλοι τον εαυτό μας, εξαντλώντας τα μέσα για να κατακτήσουμε την ψυχική ηρεμία και ισορροπία μας.

7. Πείτε μας λίγα λόγια για την ατμόσφαιρα της 1ης συνεδρίας με νέους ασθενείς/πελάτες.

Στις περισσότερες των περιπτώσεων το κλίμα είναι "αναγνωριστικό". Οι ασθενείς προσέρχονται με άγχος και επιφύλαξη, κάτι απόλυτα λογικό αν σκεφτεί κανείς ότι καλούνται να ανοίξουν την ψυχή τους και να μιλήσουν για πολύ προσωπικά ζητήματα σε κάποιον, ο οποίος τους είναι τελείως άγνωστο. Το στοίχημα του ψυχοθεραπευτή είναι να κάνει τον ασθενή να νιώσει άνετα, να κερδίσει την εμπιστοσύνη του, να τον ξεκλειδώσει. Στόχος μου είναι να εξηγώ στον ασθενή τη διαδικασία, προκειμένου να γίνει κτήμα του και να εισέλθει άφοβα στο ψυχοθεραπευτικό ταξίδι.

8. Μπορείτε να αναφέρετε κάποιο πολύ ιδιαίτερο ή παράξενο περιστατικό που συνέβη στη δουλειά σας;

Μία ιδιαίτερη περίπτωση που παρουσιάστηκε τελευταία στο ιατρείο μου αφορούσε σε έναν ασθενή στα όρια της ψύχωσης, ο οποίος μου διηγήθηκε για τα βιώματα που είχε αναφορικά με το σατανά, καθώς εκείνος του έδινε ορισμένα σημάδια στη ζωή του. Παρουσίαζε συμπτώματα, τα οποία θα μπορούσαν άνετα να υπαχθούν στη σχιζοφρένεια, κάτι όμως στην εναισθησία και τη λοιπή ψυχοπαθολογία του με έκανε να απομακρύνομαι από αυτή τη θεωρία και να κινούμαι ψυχοθεραπευτικά. Ήταν ένα στοίχημα να κερδίσω την εμπιστοσύνη του και μία ψυχοθεραπευτική πρόκληση να τον προσεγγίσω. Αναρωτήθηκα αρκετές φορές ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος του γιατρού- ψυχοθεραπευτή σε περιπτώσεις ατόμων, με ιδέες και απόψεις που αποκλίνουν από τη νόρμα και το συνηθισμένο: να διορθώσει; να προσαρμόσει; να θεραπεύσει; ή να βοηθήσει τον ασθενή να νοηματοδοτήσει και να ανακαλύψει μόνος του τις συνθήκες ψυχικής ισορροπίας;

9. Ποιοι είναι οι συχνότεροι λόγοι για τους οποίους σας επισκέπτεται κάποιος;

Η κύρια "πάθηση" για την οποία με επισκέπτονται είναι το άγχος. Η μάστιγα της εποχής, θα λέγαμε. Πρόκειται για περιπτώσεις γενικευμένου άγχους, κρίσεων πανικού και σωματοποίησης στα πλαίσια στρεσογόνων καταστάσεων. Φαίνεται να είναι ένα ζήτημα που αναδύεται ολοένα και πιο συχνά σε συνδυασμό με ελλιπείς προφανώς πλεόν δυνατότητες αντιμετώπισής του. Εξίσου συχνά διαφαίνεται να απασχολούν κυρίως νέους, ηλικίας 20-28 ετών, ζητήματα αυτοπεποίθησης, περιορισμένων κοινωνικών δεξιοτήτων και ικανότητας προσαρμογής σε νέες καταστάσεις. Αναφέρομαι σε ζητήματα καθημερινότητας, τα οποία όμως οδηγούν τα άτομα αυτά σε απόγνωση και αίσθημα αβοήθητου.

10. Επιγραμματικά, τι θα προτείνατε σε κάποιον που βιώνει πολύ άγχος στην καθημερινότητα του;

 Να γνωριστεί με το άγχος του, να το μάθει, να το κατανοήσει. Να αναζητήσει τις δικές του τεχνικές χαλάρωσης, αφουγκραζόμενος τις ανάγκες του εαυτού του. Και να προσπαθήσει -ενδεχομένως με τη βοήθεια ειδικού- να αναζητήσει τα βαθύτερα αίτια του άγχους του, αναπροσδιορίζοντας ορισμένες φορές τις προτεραιότητες που διέπουν την καθημερινότητά του.

11. Ψυχίατρος ή ψυχολόγος;

Είναι μία ερώτηση που μου τίθεται πολύ συχνά. Ως προς την επιλογή του ειδικού τείνω να ενστερνιστώ το μοντέλο της Γερμανίας: ο θεραπευόμενος μπορεί να επιλέξει όποιον ψυχοθεραπευτή θέλει, ψυχίατρο ή ψυχολόγο, εφόσον πρώτα ένας ψυχίατρος αποτανθεί ότι δεν υπάρχει οργανικό υπόβαθρο της συμπτωματολογίας του και ότι δε χρήζει απαραίτητα φαρμακευτικής αγωγής. Η διαγνωστική διερεύνηση, μέσω αιματολογικών και συχνά απεικονιστικών εξετάσεων, έχει μεγάλη σημασία στην ψυχιατρική και δεν πρέπει να παραλείπεται.

12. Φάρμακα ή ψυχοθεραπεία;

Στις λεγόμενες "νευρώσεις" (συναισθηματικές διαταραχές, διαταραχές άγχους, διατροφικές διαταραχές κ.α.) και οι δύο θεραπείες έχουν τη θέση τους! Τα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν είναι: ποιο είναι το προσωπικό όριο αντοχής του ασθενή; Πόσο έχει επηρεάσει η συμπτωματολογία τη λειτουργικότητά του; Πόσο γρήγορα θέλει να δει αποτελέσματα και τι είναι διατεθειμένος να "ρισκάρει"; Στις περισσότερες περιπτώσεις ενδεδειγμένης φαρμακοθεραπείας, τα φάρμακα οφείλουν να αντιμετωπιστούν ως δεκανίκια, προκειμένου μέσα από την ψυχοθεραπεία και άλλες τακτικές, να σταθούμε ξανά στα πόδια μας.

Συνεντευξιαζόμενη: Ειδικός Ψυχικής Υγείας, Βαϊζίδου Χριστίνα

Εδώ, θα βρείτε περισσότερες πληροφορίες για την Επιστημονική Συνεργάτιδα του psychology.gr και την επαγγελματική της ιδιότητα : Βαϊζίδου Χριστίνας