Συνέντευξη με τη Ρέα Δουμανά - επιστημονική συνεργάτιδα Μονάδας Εφηβικής Υγείας, Β' Παιδιατρική Κλινική Παν/μίου Αθηνών

Ακρόαση άρθρου......

Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς

Γεννήθηκα στην Ελλάδα το 1974. Σπούδασα στη Μ. Βρετανία, (1994-1999) στα Πανεπιστήμια του Swansea και Nottingham και είμαι κάτοχος των πτυχίων Γενετικής (BSc) και Ιατρικής και Μοριακής Βιολογίας (MSc).

Στη συνέχεια πήρα εξειδίκευση στον τομέα της Ψυχολογίας με τον μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών Κλινικής Ψυχολογίας (MSc Clinical Psychology), καθώς και Ψυχοθεραπείας στη Λογικοθυμική, Γνωσιακή & Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία.

Είμαι επιστημονική συνεργάτης στη Μονάδα Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.), της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του Παν/μίου Αθηνών, του Νοσοκομείου Παίδων «Π. & Α. Κυριακού».

Έχω συμμετάσχει σε συνέδρια και ημερίδες με παρουσιάσεις για διάφορα θέματα ενηλίκων και εφήβων, καθώς και συμμετέχω στη συγγραφή επιστημονικών άρθρων και βιβλίων. Είμαι μέλος της Αμερικανικής Εταιρίας Ψυχολόγων (APAAmericanPsychologicalAssociation), καθώς και FellowAssociateτου Ινστιτούτου Λογικοθυμικής, Γνωσιακής & Συμπεριφορικής Ψυχοθεραπείας (RECBT, Institute, AlbertEllis, NewYork).

Για ποιο λόγο επιλέξατε να ακολουθήσετε επαγγελματική καριέρα στον τομέα της ψυχολογίας?

Η ανάγκη για εμβάθυνση και καλλιέργεια σε προσωπικό επίπεδο καταρχήν, με το να βελτιώνω σκέψεις, συναισθήματα και συμπεριφορές. Η ανάγκη αυτή επεκτάθηκε και στο κοινωνικό περιβάλλον μου, με αποτέλεσμα να θέλω να προσφέρω με τον καλύτερο δυνατό τρόπο συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία και να βλέπω τους ανθρώπους δίπλα μου να αντιμετωπίζουν τα προβλήματά τους και να προχωράνε στη ζωή τους.

Τι ψυχοθεραπευτική προσέγγιση ακολουθείτε στη δουλειά σας?

Η βασική ψυχοθεραπευτική προσέγγιση είναι η Λογικοθυμική, Γνωσιακή και Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία (RationalEmotiveCognitive & BehavioralTherapy-RECBT), η οποία βασίζεται στις αρχές του ιδρυτή της, AlbertEllis, καθώς και τεχνικές Γνωσιακού, Συμπεριφορικού τύπου, κλπ. Ουσιαστικά, ανάλογα με τις ανάγκες του θεραπευόμενου, επιλέγονται και οι ανάλογες τεχνικές αντιμετώπισης, μέσα από ένα σύνθετο μοντέλο.

Μιλήστε μας λίγο γι αυτή την προσέγγιση. Για ποιο λόγο την επιλέξατε? Ποια είναι τα σημαντικά σημεία αυτής?

Η Λογικοθυμική, Γνωσιακή & Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία πρεσβεύει ότι οι παράλογες πεποιθήσεις που απορρέουν από τα γεγονότα που συμβαίνουν, πυροδοτούν παράλογα (αρνητικά), μη ελεγχόμενα συναισθήματα και συμπεριφορές, με αποτέλεσμα το άτομο να μην μπορεί να προχωρήσει στη ζωή του. Μέσα από το μοντέλο αυτό παρέχονται τεχνικές και τρόποι αντιμετώπισης των παράλογων πεποιθήσεων και συναισθημάτων με αποτέλεσμα το άτομο να βελτιώνει τον τρόπο σκέψης του σε σχέση με τα γεγονότα και να διαχειρίζεται καλύτερα και αποτελεσματικότερα τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές του.

Ο λόγος επιλογής αυτού του «Γνωσιακού» τύπου προσέγγισης επιλέχθηκε διότι βασίζεται στο πλαίσιο Σκέψης, Συναίσθημα, Συμπεριφορά, μέσα από ένα μοντέλο το οποίο όταν πραγματοποιείται με λειτουργικό και συστηματικό τρόπο, έχει άμεσα αποτελέσματα στις περισσότερες διαταραχές και ψυχοκοινωνικά προβλήματα. Υπάρχει σχετική επιστημονική βιβλιογραφία, στην οποία επισημαίνεται η αποτελεσματικότητα της μεθόδου αυτής, μαζί με τη Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία.

Ποια είναι η κατάσταση της ψυχοθεραπείας σήμερα στην Ελλάδα? Υπάρχει ακόμη το "στίγμα" ή οι άνθρωποι απευθύνονται άφοβα στους ειδικούς?

Η κρίση σε όλα τα επίπεδα, έχει πυροδοτήσει την ανάγκη των ατόμων για συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία. Παρόλα αυτά υπάρχει και το σχετικό ταμπού, ότι ο ψυχολόγος-σύμβουλος, βρίσκεται στην ίδια γραμμή με τη συνταγογράφηση ψυχοφαρμάκων, όπως επίσης και η πεποίθηση ότι «δεν είμαι τρελλός»…. « Γιατί να ζητήσω βοήθεια;», με αποτέλεσμα το άτομο να παλεύει πολλές φορές χωρίς αποτέλεσμα και να φτάνει σε συναισθηματικά αδιέξοδα. Η παροχή ψυχοθεραπείας και συμβουλευτικής είναι δικαίωμα του κάθε ατόμου και πρέπει άφοβα να υποστηρίζεται όταν υπάρξει η ανάγκη του ατόμου για παροχή βοήθειας.

Τι θα λέγατε σε κάποιον που διστάζει να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία?

Εάν όντως νιώθει την ανάγκη να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό… τότε δεν έχει να χάσει τίποτα με μία επίσκεψη. Εάν δεν γίνει το πρώτο βήμα, ο δυνητικά ενδιαφερόμενος δεν θα μάθει ποτέ εάν θα μπορούσε να βοηθηθεί, όπως επίσης και αυξάνει τις πιθανότητες να μη βρεί τις λύσεις που αναζητά. Θα χάνεται μέσα σε υποθέσεις και σκέψεις, χωρίς να μπορεί να βρεί μία διέξοδο. Αν μη τι άλλο μία επίσκεψη δεν θα βλάψει κανέναν…

Πείτε μας λίγα λόγια για την ατμόσφαιρα της 1ης συνεδρίας με νέους ασθενείς/πελάτες.

Ως επαγγελματίας, και ακολουθώντας τον κώδικα ηθικής και δεοντολογίας, η δημιουργία ενός κλίματος εμπιστευτικότητας και συμμαχίας θα «δέσει» τη συνεργασία των δύο πλευρών (ψυχοθεραπευτή και θεραπευόμενου). Ψυχοθεραπευτής και θεραπευόμενος δεσμεύονται στην εμπιστευτικότητα των συνεδριών και από πλευράς ψυχοθεραπευτή επεξηγείται η διαδικασία εμπιστευτικότητας.

Στόχος της 1ης συνεδρίας είναι να αφουγκραστεί ο ψυχοθεραπευτής την ανάγκη του «πελάτη» , μέσα από την αφήγηση του θεραπευόμενου σε ερωτήσεις μία «συνέντευξης» με χαρακτηριστικά, τα βασικά σημεία της ζωής του, το τρέχων ή τα τρέχοντα προβλήματα, καθώς και συζήτηση σχετικά με ένα γενικότερο ιστορικό της ζωής του θεραπευόμενου. Θα μπορούσε η πρώτη συνεδρία να συνεχιστεί με την ακολουθία ακόμα 1-2 συνεδριών προκειμένου να αξιολογηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το προφίλ του πελάτη, το συναισθηματικό του πλαίσιο, οι τεχνικές αντιμετώπισης, κλπ Μετά το τέλος της 1ης συνεδρίας και εφόσον έχει τελειώσει η αφήγηση του πελάτη-θεραπευόμενου, ο ψυχοθεραπευτής με βάση την αφήγηση του πελάτη προτείνει τους στόχους της ψυχοθεραπείας (από κοινού). Στη συνέχεια καθορίζεται η επόμενη συνεδρία και συναποφασίζεται η δέσμευση και των δύο πλευρών για την καλύτερη δυνατή έκβαση των συνεδριών.

Μπορείτε να αναφέρετε κάποιο πολύ ιδιαίτερο ή παράξενο περιστατικό που συνέβη στη δουλειά σας?

Ζητήθηκε από τον συνοδό του θεραπευόμενου η αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων. Κάποιο άλλο περιστατικό αφορούσε τη μη συνεργασία γονέων για την ενδυνάμωση του προβλήματος του εφήβου με παραβατικές συμπεριφορές.

Ποιοι είναι οι συχνότεροι λόγοι για τους οποίους σας επισκέπτεται κάποιος?

Καθημερινά ψυχοκοινωνικά προβλήματα, αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη, διατροφικές διαταραχές, προβλήματα εφήβων, αυτοκτονικότητα, συμβουλευτική ζεύγους, σχολικός εκφοβισμός, εθισμός στο διαδίκτυο, κλπ

Επιγραμματικά, τι θα προτείνατε σε κάποιον που βιώνει πολύ άγχος στην καθημερινότητα του?

Να ηρεμήσει και να «τακτοποιήσει» στη σκέψη του τί είναι αυτό που το αγχώνει. Αφού εντοπιστεί, να σκεφτεί τι είναι το πιο αγχωτικό σημείο σε σχέση με το γεγονός που πυροδοτεί τι άγχος του και να καταλάβει την ένταση του άγχους του. Να προσπαθήσει με τεχνικές αναπνοής (breathingexercices), να αντιμετωπίσει συμπεριφορικά τη στιγμή εκείνη το άγχος του και φυσικά μέσα σε ένα πλαίσιο τακτικών ασκήσεων μέσα στην ημέρα. Να καταγράψει σε μία κόλα χαρτί αυτό το συναίσθημα: τι τον οδηγεί στο άγχος?, τι σκέφτεται την ώρα που αγχώνεται, πως συμπεριφέρεται… Για παράδειγμα η αναβλητικότητα και η τελειομανία είναι μία συμπεριφορά που υποδηλώνει άγχος… Αφού ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία να ξαναδιαβάσει με προσοχή αυτά που έγραψε και να σκεφτεί τι διαφορετικό θα μπορούσε να κάνει προκειμένου να νιώσει καλύτερα ( να μειωθεί δηλαδή η ένταση του άγχους του, όπως να προσπαθήσει για το καλύτερο δυνατό), τι θα έλεγε σε έναν φίλο του εάν βίωνε το ίδιο πρόβλημα.

Δείτε όλα τα άρθρα της Επιστημονικής Συνεργάτιδας στο psychology.gr: Ρέα Δουμανά