Δεν είναι κακό να λέμε Όχι!

Ακρόαση άρθρου......

Όρια σημαίνει ελευθερία! Πώς θα ήταν η ζωή μας εάν δε θέταμε όρια στα παιδιά μας, στις σχέσεις μας (προσωπικές & επαγγελματικές), στον ίδιο μας τον εαυτό; Ας φανταστούμε μία κατάσταση… Ένας κολυμβητής γνωρίζει ότι στη θάλασσα που κολυμπά υπάρχει ένας καρχαρίας. Αλλά δεν ξέρει ακριβώς σε ποιο βάθος.

Έτσι, κολυμπά στα 20 μέτρα γιατί φοβάται. Εμείς που γνωρίζουμε, τον ενημερώνουμε ότι ο καρχαρίας βρίσκεται στα 400 μέτρα βάθος. Με τη γνώση που του δώσαμε μπορεί να κολυμπήσει ακόμη και στα 300 μέτρα. Έχει ελευθερία!

Ωστόσο, για να μπορέσουμε να οριοθετήσουμε μία σχέση πρέπει να προηγηθεί μια εσωτερική διεργασία, με τον εαυτό μας. Μέρος της διαδικασίας αυτής είναι να κατανοήσουμε ότι, για να βάλουμε όρια, πρέπει να έχουμε όρια. Για να μάθουμε τα όριά μας μπορούμε να αναρωτηθούμε: (α) Ποιες είναι οι προσωπικές αξίες που έχω ως άνθρωπος;, (β) Μέχρι πού αντέχω;, (γ) Τι θέλω;, (δ) Τι χρειάζομαι; Αφού, λοιπόν, οριοθετήσουμε τον εαυτό μας και ξέρουμε τι αποδεχόμαστε και τι όχι, μπορούμε να θέσουμε τα όριά μας και στις σχέσεις.

Στο σημείο αυτό καλό είναι να διευκρινιστεί τι δεν είναι όριο. Υπάρχουν καταστάσεις που ενώ μοιάζουν να οριοθετούν τους γύρω μας, στην πραγματικότητα πληγώνουν και καταστρέφουν, τόσο την ίδια τη σχέση όσο και τα άτομα που εμπλέκονται σε αυτήν. Οι παρακάτω τρόποι, στοχεύουν στο να πετύχει κάποιος ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα, παρά να οριοθετήσει μια κατάσταση.

Όριο, λοιπόν, δεν είναι:
1) Οι απειλές: «Αν δε μαζέψεις όλα τα παιχνίδια, θα τα δώσω σε άλλα παιδιά!», (χωρίς να πραγματοποιείται η απειλή).
2) Ο χειρισμός: «Μάζεψέ τα και θα φας παγωτό.».
3) Η απομόνωση: «Πήγαινε στο δωμάτιό σου για μία ώρα για να σκεφτείς τι έκανες.».
4) Η παρατεταμένη παράκληση: «Σε παρακαλώ πουλάκι μου, μάζεψέ τα, μην τα αφήνεις όλα έξω. Σε παρακαλώ κατάλαβέ με.».
5) Η παθητική επιθετικότητα: «Άστα θα τα μαζέψω εγώ, έτσι και αλλιώς δούλα με έχετε εδώ μέσα εσύ και ο πατέρας σου!». 6) Η τιμωρία: «Για 1 εβδομάδα δεν έχει τηλεόραση.». 
7) Η σιωπή. 

Τα βήματα για να θέσετε τα όριά σας:

1)Ζητάω την προσοχή του άλλου.
2)Περιγράφω χωρίς συναισθηματισμούς και φωνές τη συμπεριφορά που έχει και θέλω να αλλάξει.
3)Ενημερώνω για το τι θέλω.
4)Ενημερώνω για τις συνέπειες.
5)Δίνω την ευκαιρία επανόρθωσης.
6)Ζητώ τη δική του άποψη για το πώς αυτό που του ζητάω θα γίνει πιο εύκολο για εκείνον/η.

Σύμφωνα με τις παραπάνω οδηγίες ο γονιός θα μπορούσε να πει:
«(1) Θα ήθελα να σου μιλήσω λίγο.
(2) Παρατηρώ ότι κάθε φορά που παίζεις, αφήνεις τα παιχνίδια σου εδώ και εκεί σε όλο το σπίτι.
(3) Θα ήθελα να σε ενημερώσω ότι επειδή θέλω το σπίτι τακτοποιημένο θα χρειάζεται να μαζεύεις τα παιχνίδια σου κάθε φορά που παίζεις και θα τα βάζεις σε αυτό το κουτί.
(4) Αν δεν το κάνεις αυτό θα αναγκαστώ να μαζέψω εγώ τα παιχνίδια και να τα αποσύρω για μία εβδομάδα.
(5) Έπειτα, θα δοκιμάσουμε πάλι αν μπορείς να διαχειριστείς την κατάσταση.
(6) Αν υπάρχει κάτι που σε δυσκολεύει πες μου να το λύσουμε μαζί.».

Ορισμένες φορές η απομάκρυνση για ένα διάστημα από κάποιο άτομο, μία σχέση ή μια κατάσταση είναι απολύτως απαραίτητη για να επαναπροσδιορίσουμε τα όριά μας, ειδικά όταν αυτά έχουν τύχει παραβίασης ή εκμετάλλευσης. «Τι να τον κάνω τον άλλο (σύντροφο, παιδί, φίλο) όταν δεν είναι ο εαυτός του; Τι να με κάνουν οι άλλοι εμένα όταν έχω χάσει τον δικό μου εαυτό;» (Peck, 1988:154).

Να θυμάστε: Τα παραπάνω βήματα μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε σε όλες μας τις σχέσεις που θέλουμε να οριοθετήσουμε. Όχι μόνο στη σχέση με το παιδί μας.

Βιβλιογραφία:

• Κουτρουβίδης, Π. (2007). Διαχείριση Διαπροσωπικών Σχέσεων. Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων – Γενική Γραμματεία Διά Βίου Μάθησης. 
• Peck, S. (1988). Ο δρόμος ο λιγότερο ταξιδεμένος. Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα.