Κουτελιά Αγγελική

Θυμάμαι πως με τους γονείς μου δεν είχαμε ιδιαίτερη επαφή. Ο καθένας ήταν αποκομμένος στο χώρο του.
-Πώς αισθάνεσαι για αυτό;
Ήταν πολύ απασχολημένοι με διάφορες υποχρεώσεις. Ο πατέρας μου δούλευε πολλές ώρες, η μητέρα μου είχε να αναθρέψει εμένα και την αδελφή μου. Τους καταλαβαίνω.

Η εισβολή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην καθημερινότητά μας βάζει τους δικούς της όρους στη ζωή μας, πολύ διαφορετικούς από την εποχή της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου, ως μέσων διαμεσολάβησης με την κοινωνική πραγματικότητα. Δεν στεκόμαστε απέναντι από μια οθόνη τηλεόρασης. Οι πηγές πληροφόρησής μας δεν είναι πλέον μονόδρομες, αλλά έχουμε την ευκαιρία να γίνουμε πομπός και δέκτης της πληροφορίας.

Ένας ασθενής στο νοσοκομείο έπειτα από τη χορήγηση ενός ραδιενεργού φαρμάκου χρειάζεται να μείνει σε απόσταση ασφαλείας για κάποιο διάστημα από οποιαδήποτε επαφή. Ένα τοίχος μολύβου υψώνεται για να προστατεύσει τους γύρω του από τη ραδιενέργεια.

«Ένας άνθρωπος έπεσε από τον 5ο όροφο εμπορικού καταστήματος». Η είδηση μας σοκάρει, μας προκαλεί λύπη και ένα αίσθημα συμπόνιας. «Ο 38χρονος ήταν σχιζοφρενής». Η ασθένειά του μας προσφέρει μια εύκολη και άμεση εξήγηση του γεγονότος. Μας προστατεύει, συγκεκριμενοποιώντας την αμηχανία που προκαλεί ένας εξ επιλογής θάνατος.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας (10 Οκτωβρίου) θα ήθελα να εστιάσω στο δικό μου γνώριμο πεδίο, αυτό της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης ψυχιατρικών ασθενών. Πριν από 40 χρόνια ξεκίνησε η προσπάθεια της αποασυλοποίησης, με το «νόμο Basaglia”, στην Ιταλία, στόχος της οποίας ήταν να γκρεμιστούν τα ψυχιατρεία, χώροι διαχωρισμού των ανθρώπων σε υγιείς και άρρωστους, μέσω του αποκλεισμού τους από την κοινότητα. 

Κάθε μαθητής που έχει επενδύσει πολύ χρόνο και κόπο για να επιτύχει στις εξετάσεις του, δύσκολα θα πιστέψει πως αυτή η περίοδος στη ζωή του, τελικά, δεν είναι τόσο κομβική όσο φαντάζεται. Είναι σχεδόν φυσικοποιημένη μια συγκεκριμένη ροή στη ζωή μας – σχολείο, εργασία, οικογένεια – χωρίς να μας δίνεται περιθώριο για καθυστερήσεις, αποτυχίες, εναλλακτικές διαδρομές. 

Οι διακοπές είναι απαραίτητες και για τους δύο, θεραπευτή και θεραπευόμενο, και όχι μόνο για να φορτίσουν τις μπαταρίες τους. Τα εκλυόμενα από τη διακοπή της θεραπείας συναισθήματα είναι ένα πολύτιμο υλικό προς διερεύνηση και αξιοποίηση. Κάθε αντίδραση είναι διαφορετική και αλληλένδετη με τη θεραπευτική σχέση.