Ακρόαση άρθρου......

Το ιχνογράφημα των παιδιών δεν είναι μόνο μια ευχάριστη και δημιουργική δραστηριότητα, αλλά και αντικείμενο μελέτης από ειδικούς. 
Τα σχέδια των παιδιών μας παρέχουν πληροφορίες για:

- Την ικανότητα του παιδιού να αναπαριστά τον κόσμο γύρω του και ποιοι παράγοντες διευκολύνουν ή παρεμποδίζουν τη σχεδιαστική ικανότητα.
- Τα στάδια της ανάπτυξης. Για παράδειγμα την ικανότητα του παιδιού να συντονίζει τις κινήσεις του, τις στρατηγικές που χρησιμοποιεί, την ικανότητα συμβολισμού του, τη γνώση και κατανόηση του κόσμου. 
- Πώς παραλληλίζονται τα σχέδια με την ανάπτυξη σε άλλους τομείς, π.χ. έχει ομοιότητες και παράλληλη ανάπτυξη με το παιχνίδι και την ανάπτυξη του λόγου, συσχετίζεται με τη νοημοσύνη, ενώ θεωρείται προοίμιο της γραφής.
- Τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις εμπειρίες του παιδιού.   

Έτσι μπορούμε να οργανώσουμε και να βελτιώσουμε την καθημερινή ζωή κι εκπαίδευση του παιδιού.


Πώς μελετάμε το παιδικό σχέδιο;

- Παρατηρώντας ‘τι’ είναι αυτό που το παιδί ζωγραφίζει, το αποτύπωμα που αφήνει, το τελικό «προϊόν» της προσπάθειας του.
- Παρατηρώντας ‘πώς’ ζωγραφίζει, πώς δηλαδή οργανώνει τις κινήσεις την ώρα που σχεδιάζει, δηλαδή τη «διαδικασία» της ζωγραφικής.
                           
Γενικά παρατηρούμε πως από τα χωρίς νόημα ίχνη που αρχικά αφήνει στο χαρτί το παιδί, περνά στην προσπάθεια αναπαράστασης που γίνεται όλο και περισσότερο ρεαλιστική.


Στάδια Ανάπτυξης του Ιχνογραφήματος.

Προς το τέλος του 1ου χρόνoυ πολλά παιδιά εκδηλώνουν δραστηριότητες χάραξης, αφήνουν δηλαδή σημάδια με το εργαλείο που χρησιμοποιούν. Αυτά μπορεί αρχικά να μην έχουν επικοινωνιακή αξία, αλλά δεν είναι εφήμερα όπως οι ήχοι. Καθώς το παιδί μεγαλώνει ανακοινώνει από πριν τι σκοπεύει να ζωγραφίσει.

Από τον 2ο χρόνο και μετά αυτά τα ίχνη μετατρέπονται σε μουντζούρες.  Αποτελούνται από ελλειπτικές γραμμές που πηγαινοέρχονται χωρίς διακοπή. 

Ως τα 3 χρόνια υπάρχει ένας αυθαίρετος ρεαλισμός γιατί το παιδί δίνει νόημα εκ των υστέρων.  Δεν υπάρχει από πριν πρόθεση αναπαράστασης.  Κάτι που μοιάζει με απλή μουντζούρα, το παιδί θα το ονομάσει, π.χ. «αυτό είναι ένα λουλούδι», γιατί έχει αρχίσει να καταλαβαίνει ότι οι γραμμές που αφήνει στο χαρτί μπορούν να δείξουν κάτι.  Γύρω στα  3 χρόνια εγκαταλείπονται οι μουντζούρες.

Μεταξύ 3 και 5 ετών είναι φανερό ότι το παιδί  έχει πρόθεση αναπαράστασης με τα σχέδιά του.
 
Αρχικά έχουμε έναν αποτυχημένο ρεαλισμό, όπου κάνει προσπάθεια να αναπαραστήσει την πραγματικότητα, αλλά δεν μπορεί.  Στο σχέδιό του υπάρχουν όλα τα βασικά μέρη που αποτελούν ένα αντικείμενο, αλλά μοιάζουν ασύνδετα και η διάταξη δεν είναι σωστή.

Γύρω στα 4 χρόνια εμφανίζεται ο διανοητικός ρεαλισμός όπου η ζωγραφική είναι σχηματική. Ενώ το σχέδιο είναι σωστά οργανωμένο, το παιδί δεν ζωγραφίζει αυτό που βλέπει, αλλά αυτό που ξέρει.  Για παράδειγμα μπορεί να ζωγραφίσει στοιχεία ενός αντικειμένου που δεν είναι ορατά. 

Επίσης εμφανίζονται έντονα οι διαφάνειες.  Για παράδειγμα, αν ζωγραφίσει μια έγκυο γυναίκα, θα ζωγραφίσει και το έμβρυο στην κοιλιά της.  Οι διαφάνειες εξαφανίζονται μεταξύ 5 και 7 ετών.

Μεταξύ 5 και 9 ετών έχουμε αρχικά την αντιγραφή γεωμετρικών σχημάτων και στη συνέχεια σύνθετων γεωμετρικών εικόνων. Υπάρχουν όλο και περισσότερες λεπτομέρειες.  Έχουμε πλέον οπτικό ρεαλισμό, δηλαδή την ικανότητα αναπαράστασης των αντικειμένων όπως τα βλέπουμε και τα σχέδιά αποκτούν προοπτική. 

Μεταξύ 9 και 13 ετών το παιδί προσπαθεί να μιμηθεί ένα συμβατικό ρεαλισμό. Έχουμε καλή αναπαράσταση της πραγματικότητας.

Η χρονική διάρκεια του κάθε σταδίου είναι μόνο ενδεικτική, καθώς κάθε παιδί είναι ξεχωριστό. Επίσης, ενώ πάμε από τα λιγότερο προς τα περισσότερο ώριμα στάδια, είναι δυνατόν να παρατηρηθούν και παλινδρομήσεις.

Το παιδί πάντως όταν ζωγραφίζει και όταν γράφει δεν έχει την πρόθεση να αναπαράγει παθητικά την πραγματικότητα. Παράγει μια άλλη μορφή της πραγματικότητας όπως τη γνωρίζει το ίδιο.
 
Όλα τα παιδιά ζωγραφίζουν, ακολουθούν την παραπάνω ανάπτυξη και υπάρχουν σύμβολα που χρησιμοποιούνται παγκοσμίως όπως έχουν δείξει οι έως τώρα έρευνες. Βεβαίως ο πολιτισμός και το περιβάλλον που μεγαλώνει κάθε παιδί παίζει σημαντικό ρόλο.

Τέλος η ζωγραφική και το σχέδιο μπορούν να μας δώσουν χρήσιμες πληροφορίες για την γνωστική και συναισθηματική κατάσταση και των ενηλίκων, ανεξάρτητα από το ταλέντο ή την εμπειρία τους.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Τζίνα Χονδρού - Ψυχολόγος

Τζίνα Χονδρού: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

  • Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
  • Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
  • Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος - Msc στην Ψυχολογία Υγείας.
Άτομο, Ζευγάρι, Οικογένεια, Ομάδα. Συμβουλευτική - Ψυχοθεραπεία, Ψυχοεκπαίδευση.
Γνωσιακή & Συνθετική Θεραπεία.

2106399742
Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού