Ζηλεύει το μικρότερο αδελφάκι του!

Ακρόαση άρθρου......

Από τότε που γεννήθηκε το νέο μωρό, η κόρη σας αισθάνεται ότι όλα γύρω της αλλάζουν, ότι ένας μικρός εισβολέας κλέβει όλη την προσοχή και την αγάπη σας και αρνείται πεισματικά να συνεργαστεί σε οτιδήποτε. Αρνείται να φάει και να μαζέψει τα παιχνίδια της. Την ώρα που εσείς ταΐζετε το μωρό αρχίζει να κλαίει γοερά απαιτώντας να της δώσετε σημασία.

Σας ζητάει να το πάτε βόλτα την πιο ακατάλληλη στιγμή και να του διαβάσετε ένα παραμύθι ενώ εσείς θηλάζετε. Έχει ανάγκη να βρίσκεται μαζί σας μόνο του και χωρίς την «ενοχλητική» παρουσία άλλων. Είναι σαφές ότι το  παιδί σας ζηλεύει.’’

Τι είναι η ζήλεια;

Η ζήλεια είναι ένα υγιές και φυσιολογικό συναίσθηµα που πληµµυρίζει κάθε άτοµο όταν αντιλαµβάνεται ότι κάποιος άλλος µπαίνει σε µια δική του στενή δυαδική σχέση απειλώντας να εξουδετερώσει την αποκλειστικότητα αυτής της σχέσης. Όταν αγαπάμε κάποιον φοβόμαστε μην τον χάσουμε, ζηλεύουμε όποιον παρεμβαίνει στην αγάπη αυτή και είναι λογικό να θέλουμε να τον εξουδετερώσουμε.

Το συναίσθημα της ζήλειας πηγάζει από τη βαθιά αγάπη του παιδιού προς τους γονείς του. Ένα νήπιο δεν είναι ικανό να κατανοήσει ή να αιτιολογήσει τις συμπεριφορές των ενηλίκων. Το μόνο που διαθέτει είναι το ένστικτό του, το οποίο εκείνη τη στιγμή του λέει πως εσείς αρνείστε την προσοχή που θα ήθελε να του αφιερώσετε. Το παιδί αισθάνεται ότι έχει χάσει αυτό που του ανήκει και επιθυμεί να το ξαναποκτήσει.

Όταν ένα παιδί έχει ζήσει 2-5 χρόνια σαν το µοναδικό κέντρο ενδιαφέροντος της οικογένειας, πώς είναι δυνατόν να µην αισθάνεται σαν έναν οδυνηρό εκθρονισµό την εµφάνιση ενός άλλου παιδιού; Πώς να δεχθεί ότι η δική του µητέρα δίνεται και αλλού; Θα σκεφτεί: “Καλά δεν ήµασταν ως τώρα; Τι το ήθελαν αυτό το µωρό;“. Έτσι µέσα του σιγά σιγά αρχίζει να κάνει την εμφάνισή της η ζήλεια.

Πότε εμφανίζεται η ζήλεια ανάμεσα στα παιδιά;

Ξεκινάει από πολύ νωρίς, από το δεύτερο εξάμηνο της ζωής, γίνεται ιδιαίτερα εμφανής στους 12-18 μήνες και συνεχίζεται για όλη την αναπτυξιακή του πορεία. Μεγαλώνει και δυναμώνει ιδιαίτερα μεταξύ 3 και 5 ετών, όπου αν κι έχει αποκτήσει αρκετή αυτονομία το παιδί, αισθάνεται ταυτόχρονα την ανάγκη να νιώθει προστατευμένο. Από 6 ετών και μετά η ζήλεια υποχωρεί, επειδή τα παιδιά αρχίζουν να ανεξαρτητοποιούνται περισσότερο από τους γονείς και να δημιουργούν μια θέση για τον εαυτό τους ανάμεσα σε φίλους, δασκάλους, κτλ. Έχουν μεταβεί από το στάδιο του εγωκεντρισμού και έχουν καταφέρει να αποχωριστούν τη μητέρα. Αυτό δε σημαίνει ότι από εδώ και πέρα το παιδί δε ζηλεύει, απλά οι σχέσεις εκτός οικογένειας που δημιουργεί το βοηθάνε να αντιμετωπίζει τη ζήλια. Έτσι ο ερχοµός ενός µωρού το βρίσκει ήδη ανεξάρτητο και απειλεί λιγότερο τον ψυχικό του χώρο, τις σχέσεις του και τη ζωή του.  

Πώς εκδηλώνεται η ζήλεια;                                                                                 

Αν και οι ενδείξεις της ζήλειας διαφέρουν από παιδί σε παιδί, οι πιο συνηθισμένες αντιδράσεις είναι οι ακόλουθες:

• Επιθετικότητα (λεκτική ή σωματική): Γίνεται επιθετικό απέναντι στο αδελφάκι του ή ακόμα και σε σας, πολλές φορές χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Βρίσκοντας παράλογες και ασήμαντες δικαιολογίες δείχνει τον εκνευρισμό του, χτυπάει, βρίζει, τραβάει τα μαλλιά των άλλων, δαγκώνει, σπάει παιχνίδια.

• Παλινδρόμηση: Υιοθετεί συμπεριφορές που αντιστοιχούν σε προηγούμενα στάδια ανάπτυξης, όπως: ενούρηση, πιπίλισμα δαχτύλου, τρόπος λήψης τροφής (μπιμπερό), μωρουδίστικος τρόπος ομιλίας.

• Διαταραχές συμπεριφοράς: Δυσκολεύεται να προσαρμοστεί και υιοθετεί αντικοινωνική συμπεριφορά. Κλαίει χωρίς αιτία, αρνείται πεισματικά να πάει στο σχολείο, να συμμετάσχει σε κοινωνικές εκδηλώσεις και εξόδους, προφασιζόμενο πολλές φορές ότι είναι άρρωστο.

• Διαταραχές στη διατροφή: Αρνείται πεισματικά να φάει, δείχνει ανόρεκτο, αποκτά ιδιοτροπίες και καπρίτσια στο φαγητό.

• Διαταραχές ύπνου: Αρνείται ή δυσκολεύεται να κοιμηθεί, ξυπνάει στη μέση της νύχτας, απαιτεί να κοιμηθεί στο δωμάτιο σας, λερώνει το κρεβάτι του, βλέπει εφιάλτες.

Tι να κάνετε…

• Ενημέρωση ανεξάρτητα από την ηλικία του. Το παιδί έχει δικαίωμα να ενημερώνεται για κάθε γεγονός με το οποίο σχετίζεται και το οποίο πρόκειται να επιφέρει αλλαγές στη ζωή του. Ζητήστε του να σας εξηγήσει τι ακριβώς νιώθει και συζητήστε μαζί του. Ακόμη κι αν θεωρείτε παράλογα αυτά που νιώθει, θα πρέπει να τα σεβαστείτε. Δώστε στο παιδί μια ρεαλιστική απεικόνιση της πραγματικότητας. Μην εξιδανικεύετε την κατάσταση και παρουσιάστε ακόμη και τις αρνητικές πτυχές του γεγονότος.

• Αγοράστε του ένα δώρο από το μωρό. Την ημέρα που θα γυρίσετε από το μαιευτήριο καλό θα ήταν να έχετε μαζί σας κι ένα δώρο για το μεγαλύτερο παιδάκι σας. Αγοράστε του κάτι που επιθυμούσε για πολύ καιρό και πείτε του πως το έφερε το μωρό αποκλειστικά για εκείνο. Με τον τρόπο αυτό η άφιξη θα συνδεθεί με ένα πολύ ευχάριστο συναίσθημα. Σε καμιά περίπτωση όμως μην επιχειρείτε να το δωροδοκείτε από εδώ και πέρα ικανοποιώντας κάθε παράλογη απαίτηση του.

• Αφήστε το να αναμειχθεί. Από την πρώτη κιόλας ημέρα φροντίστε να κάνετε το πρωτότοκό σας μέρος της νέας κατάστασης. Στόχος είναι να μην αισθανθεί αποκλεισμένο ή παραπεταμένο εξαιτίας του νεογέννητου. Αφήστε το λοιπόν να γίνει ο «μικρός βοηθός» σας και να σας φέρνει πάνες, κρέμες, πετσέτες κτλ. Τα παιδιά χαίρονται όταν συμπεριφέρονται σαν ενήλικες.

• Ποιοτικός χρόνος. Παρότι η λέξη «χρόνος» σβήνεται από το λεξικό με ένα νήπιο κι ένα νεογέννητο στο σπίτι, είναι σημαντικό να περνάτε ένα μικρό κομμάτι της ημέρας αποκλειστικά με το μεγαλύτερο παιδί. Είναι σημαντικό να του δώσετε να καταλάβει ότι δεν έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα. Μπορεί το νεογέννητο να χρειάζεται περισσότερο τη φροντίδα σας, όμως και οι ανάγκες του πρώτου σας παιδιού είναι αυξημένες, ίσως τώρα πολύ περισσότερο.

Μη ξεχνάτε…

Ότι κάθε παιδί είναι μοναδικό όχι μόνο ως προς την ηλικία, αλλά και ως προς τις ανάγκες. Επιτρέψτε σε ένα παιδί να αισθάνεται ζήλια και μην το ενοχοποιείτε γι αυτό. Βοηθήστε το να εκφράσει τα αρνητικά του συναισθήματα και αποδεχτείτε τα.