Συνέντευξη με τον Ψυχολόγο - Ψυχοθεραπευτή, Dr. Γρηγόρη Βασιλειάδη για το αυτογνωστικό του βιβλίο: Το Ψυχοθεραπευτικό ταξίδι

Ακρόαση άρθρου......

Ο επιστημονικός συνεργάτης της Πύλης Ψυχολογίας Psychology.gr, Dr. Γρηγόρης Βασιλειάδης, ψυχολόγος – ψυχοθεραπευτής, απαντάει σε ερωτήσεις σχετικά με το αυτογνωστικό του βιβλίο με τίτλο: «Το Ψυχοθεραπευτικό ταξίδι: Απ’ τον φόβο της σκιάς, στο φως της επίγνωσης».

Ακολουθεί η συνέντευξη με τον Dr Γρηγόρη Βασιλειάδη

Γιατί διαβάζετε ένα βιβλίο;

Δεν διαβάζω ένα βιβλίο για να μάθω κάτι που δεν ξέρω ήδη...! Δεν έχω καμιά ανάγκη να προσθέσω μερικές ακόμη πληροφορίες στις αποθήκες της υπάρχουσας θεωρητικής μου «γνώσης». Διαβάζω, όμως, με την ελπίδα ότι, καθρεφτίζοντας την σκιά μου και τις πληγές μου στις μαρτυρίες-αφηγήσεις του συγγραφέα, θ’ αρχίσω να αποχτώ πρόσβαση στην απόρρητη δεξαμενή της προσωπικής βιωμένης μου ιστορίας.

Ότι μέσα από τις αναπόφευκτες προβολές μου στο υλικό του βιβλίου θα αγγίξω, έστω και προς στιγμήν, το υπόγειο της ψυχής μου.
Ότι με το όχημα της λυτρωτικής συγκίνησης, ή της απέχθειας μου για το βιβλίο, μέσα από τα αιχμηρά μου συναισθήματα για τον/την συγγραφέα, θα κινητοποιηθεί η ανάγκη μου για περισσότερη και βαθύτερη επίγνωση του τραύματός μου.

Σε κάθε βιβλίο που αυθόρμητα με ελκύει ψάχνω με αγωνία να περπατήσω λίγα βήματα παραπάνω προς το βάθος της «σπηλιάς», που λέγεται εαυτός. Κάποτε να ξεκουραστώ στους φωτεινούς χώρους της.

Άλλοτε, πιάνοντας τον «μίτο της Αριάδνης», για να συναντήσω τον Μινώταυρο που θα με απελευθερώσει απ’ την ασφάλεια του αταξίδευτου σπιτιού μου…

Μα άλλωστε, για τους ίδιους λόγους δεν είναι που μ' αρέσει και ο κινηματογράφος;
Για τους ίδιους λόγους δεν μπαίνω σε σχέσεις, λιγότερο και περισσότερο στενές;
Για τους ίδιους λόγους δεν ερωτεύομαι; ... δεν ζω και αναπνέω, τις περισσότερες στιγμές της ζωής μου...;

Πως θα περιγράφατε το βιβλίο σας με τίτλο: «Το Ψυχοθεραπευτικό Ταξίδι: Από τον φόβο της σκιάς στο φως της επίγνωσης»;

"Το Ψυχοθεραπευτικό Ταξίδι", αν και μιλάει για την ψυχοθεραπεία και την αυτογνωσία, είναι ένα βιβλίο εξολοκλήρου βιωματικό.

Αποτέλεσμα της ανάγκης μου να μοιραστώ, ότι με ξύπνησε και με αφυπνίζει υπαρξιακά. Όλων εκείνων των βιωματικών επιγνώσεων που θρέφουν εκείνο το κομμάτι του εαυτού μου που δεν θέλει να ζει συμφιλιωμένο με την μετριότητά του -που δεν είναι «χρυσή»!- τη ροπή του προς την λήθη, την σχετικοποίηση των συναισθημάτων του. Του εαυτού μου που δεν θέλει να διστάζει μπρος στην αυτοαποκάλυψη και στην ζωή…

Ήθελα να γράψω ένα βιβλίο που, ούτε βασίζεται, ούτε θέλει να αναπαράγει την θεωρητική μου κατάρτιση στην ψυχοθεραπεία. Που δεν θέλει να σχετικοποιήσει την ψυχική πραγματικότητα.

Αντίθετα, θέλει να καταδείξει, με έμφαση, όλα εκείνα που σαν σπόροι καλλιεργήθηκαν και βλάστησαν μέσα μου τα επίπονα χρόνια της αυτογνωστικής μου τριβής με τις ευάλωτες πλευρές μου, που επίμονα ζητούσαν την δική μου μαρτυρία… Τις μάχες που έδινα και δίνω με τα πολλαπλά μου εσωτερικά προσωπεία.

Δεν θέλει αυτό το βιβλίο να ανακουφίσει παρηγορώντας τις πληγές. Θέλει να τις εκθέσει και να αναδείξει τα τραύματα της ανθρώπινης ψυχής ως πηγές ψυχογνωσίας και υπαρξιακής ελευθερίας κι ολοκλήρωσης. Δεν έχει σχεδόν τίποτα το θεωρητικό, γιατί προσωπικά πιστεύω πως κανενός τύπου αναγέννηση κι απαρτίωση δεν μπορεί ποτέ να προέλθει ποτέ από την θεωρητική «γνώση». Ότι γράφω είναι αναπόφευκτα εμπειρικό και θέλει να προτρέψει τους αναγνώστες στην επίμονη αναζήτηση της βαθύτερης εσωτερικής τους εμπειρίας. Θέλω σ’ αυτό να μοιραστώ ό,τι με αγώνα και αγωνία ως μέτοχος κοινώνησα. Θέλω να συναντήσω διψασμένους «συναγωνιστές & συναγωνίστριες» στον σκληρό αγώνα για την αποτίναξη του ζυγού της λήθης. Να προτρέψω δεικτικά προς τον δρόμο τον ποτισμένο με τον ιδρώτα της αυτογνωστικής εργασίας γιατί μόνο σ’ αυτόν τον δρόμο βρίσκει ανθισμένα και μυρωδάτα άνθη…

Στον βαθμό λοιπόν που άγγιξα τα δικά μου σκιώδη ψυχικά κομμάτια, στον ίδιο βαθμό τα ανακαλύπτω και τα αποκαλύπτω στους θεραπευόμενούς μου. Καθώς περπατώ στα σκοτεινά μου «δωμάτια» κερδίζω μονάδες ψυχικής ενέργειας & επιγνώσεων κι ενόρασης. Αυτούς τους προσωπικούς μου βαθμούς ελευθερίας μοιράζομαι στο βιβλίο μου. Αυτές τις ενοράσεις μεταφέρω.. Ενώ φαίνεται σε πρώτη ανάγνωση να διαλέγομαι με σένα, τον αναγνώστη ή θεραπευόμενο, στην πραγματικά επιχειρώ να ανοίξω διάλογο με δικές πρώην -και νυν- σκιερές πλευρές, με δικές μου μάσκες, πίσω απ’ τις οποίες για πολύ καιρό έμαθα να κρύβομαι.

Αυτές τις μάσκες επιχειρώ να ξεμπροστιάσω στο βιβλίο, αλλά μαζί και την λεπτή ψυχική ενέργεια που απελευθερώνεται όταν κανείς τις προσεγγίζει, τις παρατηρεί, κι όταν πειραματίζεται ενσυνείδητα μαζί τους. Μιλάω για το αυθεντικό πρόσωπο που κρύβεται στα μπουντρούμια της συνείδησης. Μιλώ για έναν από τους υψηλότερους σκοπούς της ζωής, που δεν είναι να «περνάει κανείς καλά», ή να επιβιώνει ψυχικά, αλλά αντίθετα είναι να βιώνει την αυθεντικότητα και τις αληθινές ανάγκες του εν επιγνώσει προσώπου.

Κύριε Βασιλειάδη ζούμε σε μία εποχή μεγάλης ταχύτητας και έντασης με αποτέλεσμα πολύς κόσμος να βασανίζεται από άγχος και έντονο στρες, ιδίως για τους νέους ανθρώπους που βιώνουν μία πραγματικότητα «ρευστή». Υπάρχει η δυνατότητα καθένας από εμάς να σταματήσει ή έστω να ελαττώσει αυτές τις αγχωτικές καταστάσεις, προληπτικά ή και κατασταλτικά;

Οι εξωτερικές συνθήκες σίγουρα επηρεάζουν τον τρόπο που βιώνουμε την ζωή και τις σχέσεις μας. Όμως το «παιχνίδι» κυρίως παίζεται στους τρόπους που έχουμε μάθει να αντιμετωπίζουμε στο εσωτερικό της ψυχής τα εξωτερικά γεγονότα. Σε έναν άνθρωπο που από μικρός έχει μάθει να έχει πίστη στον Θεό, να έχει ρεαλιστική επίγνωση των πραγματικών του δυνατοτήτων και των εναλλακτικών «δρόμων» & τρόπων που έχει αποθησαυρίσει στον ψυχικό του οπλοστάσιο, οι περιστάσεις , όσο δύσκολες και δυσμενείς κι αν είναι, δεν μπορούν μόνιμα και με καταστροφικό τρόπο να καταβάλλουν το δυναμικό και την πίστη του στον ίδιο και στην αξία της ζωής.

Αντίθετα, ακόμα και οι δυσμενείς συνθήκες μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως έναυσμα βιωματικής μάθησης, ψυχικής ενδυνάμωσης κι αυτογνωστικής βελτίωσης κι ελευθερίας.

Το άγχος είναι αποτέλεσμα της απώλειας του στόχου. Δηλαδή, της επικέντρωσης του μυαλού σε πράγματα επουσιώδη που αντλούν όμως πολλή ψυχική ενέργεια. Ρίχνοντας κανείς το νοητικό και ψυχικό του βάρος στις διαδικαστικές λεπτομέρειες της καθημερινότητας, συνήθως έμμεσα τείνει να αποφύγει ό,τι σε ενδοψυχικό επίπεδο του προκαλεί φόβο. Συνήθως ασυνείδητα προσπαθεί να υπεκφύγει της ενθύμησης και της πυροδότησης εκείνων των αγχογόνων καταστάσεων που -σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό- βίωσε στην βρεφική και παιδική του ηλικία ως απειλητικές. Σε αυτήν την περίπτωση, βοηθάει αρκετά η δέσμευση σε ατομική κι αργότερα ομαδική ψυχοθεραπεία με έναν καλά εκπαιδευμένο και έμπειρο επαγγελματία ψυχοθεραπευτή. Αυτή η διαδικασία θα τον βοηθήσει τον νέο άνθρωπο να εντοπίσει με βιωματικό κι ασφαλή τρόπο τις αληθινές πηγές του άγχους του, να τις προσεγγίσει μέσα σε ένα εποικοδομητικό ερμηνευτικό πλαίσιο και να βάλει σε τάξη σκέψεις και συναισθήματα που μέχρι τώρα γινόταν αφετηρία γενικευμένου άγχους και περιστασιακών ή συχνών κρίσεων πανικού.

Πέρα από το άγχος, παρατηρείται και μία αύξηση στις κάθε είδους φοβίες και τους φόβους που δημιουργούνται μέσα μας. Γιατί φοβόμαστε; Αυτό οφείλεται στην αλληλεπίδρασή μας με το περιβάλλον της κοινωνικής, προσωπικής, οικονομικής ανασφάλειας ή είναι απλά κάτι εγκεφαλικό, κάτι που υπάρχει ως ψευδαίσθηση στο μυαλό μας; Πώς μπορούμε να το ελέγξουμε-αντιμετωπίσουμε;

Ο άνθρωπος γεννιέται μόνο με δύο φυσικούς φόβους: φοβάται το ύψος και τους δυνατούς θορύβους! Όλοι οι άλλοι φόβοι του είναι το αποτέλεσμα της διαδικασίας της κοινωνικοποίησης του.
Συνήθως οι επίμονοι, σταθεροί και στοχευμένοι φόβοι που επηρεάζουν με αρνητικό τρόπο της ποιότητας της ζωής και της καθημερινότητας (φοβίες) είναι πιθανόν να παρακινήσουν κάποιον στην διαδικασία της ψυχοθεραπείας. Οι φοβίες είναι αποτέλεσμα των απειλητικών συνήθως συναισθημάτων που δεν βιώθηκαν επαρκώς, ή καθόλου στα πρώιμα στάδια της ψυχικής εξέλιξης του ανθρώπου. Δηλαδή, αρνητικά συναισθήματα που εγκλωβίστηκαν μέσα στην ψυχή κατά την παιδική ηλικία και τους απαγορεύτηκε να εκφρασθούν με φυσικό τρόπο στην ώρα τους.

Ένας άλλος «δρόμος» για οδηγηθεί κανείς στον φόβο -που μπορεί να εξελιχθεί σε φοβία- είναι να ταυτιστεί με ένα φοβισμένο και πρότυπο.
Δηλαδή με έναν από τους γονείς του που δεν επεξεργάσθηκε αυτογνωστικά τους δικούς τους φόβους, ανασφάλειες, κι άλλες συναισθηματικές εκκρεμότητες.

Συνήθως, όπως εσείς εδώ στην συνέντευξη, οι άνθρωποι ζητάνε tips, “Συνταγές» για να ξεπεράσουν τον φόβο ή την φοβία τους! Η απάντηση είναι ότι για την θεραπεία της ψυχής δεν υπάρχουν «κολπάκια» και εύκολες, ανέξοδες απαντήσεις. Όλες οι ψυχικές αλλαγές μπορούν να συντελεστούν στο πλαίσιο μιας θεραπευτικής σχέσης, μιας σχέσης εμπιστοσύνης στην οποία ο άνθρωπος έρχεται να εναποθέσει και να επεξεργαστεί τα αδούλευτα συναισθήματα και τις καθηλώσεις του.

Μέσα στην αυτογνωστική πορεία του καθενός υπάρχουν ευκαιρίες να έρθει κανείς αντιμέτωπος με τον αρχικό του φόβο. Δηλαδή, να κοιτάξει κατάματα ένα φοβικό ή τραυματικό γεγονός μέσα από τα μάτια του παιδιού, που ο σημερινός νεαρός ενήλικας ήταν όταν αρχικά το βίωσε. Όταν συμβεί αυτό μέσα σε μια ασφαλή σχέση και γίνει αντικείμενο επεξεργασίας, τότε η δύναμη του φόβου απενεργοποιείται. Ο φόβος δεν έχει πια την ανάγκη να μετατεθεί σε ένα μεταβατικό, απτό αντικείμενο, για να απωθηθεί, δηλαδή να ξεχαστεί και να παραμείνει αθέατος στο βάθος του ασυνειδήτου πχ. Υψοφοβία, οικονομική ανασφάλεια, εμμονές, κοινωνική φοβία, σεξουαλική δυσλειτουργία, φόβος για σχέσεις κλπ.

Κατά πόσο η επιστήμη δέχεται την αλληλεπίδραση της ψυχής με το σώμα;

Σώμα και ψυχή είναι οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος. Οποιαδήποτε μεταβολή, απορύθμιση ή βελτίωση στον ψυχικό κόσμο έχει άμεση κι αποφασιστική επίδραση στο σώμα. Γι αυτό μιλάμε για ψυχοσωματική υγεία.
Στο σύνολό τους οι αυτοάνοσες και άλλες ασθένειες έχουν την βάση τους στο χρόνιο στρες και σε ευπαθή χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που δυσκολεύεται να διαχειριστεί το συνεχές άγχος.

Γι αυτό η συστηματική ψυχοθεραπεία, και η υγιής πνευματικότητα είναι απαραίτητες προϋποθέσεις, για την συνολκή εξυγίανση του οργανισμού στην περίπτωση σοβαρών ασθενειών.

Αν σας ζητούσαμε να μας προσδιορίσετε τις πέντε πρώτες βασικές προϋποθέσεις της ψυχικής υγείας, υπό τις σημερινές συνθήκες, ποιες θα προτάσσατε;

Στις βασικές προϋποθέσεις της ψυχοσωματικής υγείας του ανθρώπου θα συμπεριλάμβανα:

1. την καλή κι ολοκληρωμένη συγχωνευτική σχέση του παιδιού με την μητέρα του κατά το 1ο έτος της ζωής του,
2. το ομαλό και χωρίς σοβαρά τραύματα κλείσιμο των βασικών εξελικτικών κύκλων των πρώτων φάσεων της ζωής (δηλ. βρεφική, παιδική κι εφηβική ηλικία),
3. την επίγνωση και την υγιή επικοινωνία των συναισθημάτων μας για τον εαυτό μας και τους άλλους προς τους σημαντικούς μας άλλους,
4. την κατοχή ρεαλιστικής αυτοαντίληψης κ αυτοεικόνας (δηλαδή την σαφή αντίληψη κι ερμηνεία των προσωπικών μας ανεπαρκειών και των δυνατοτήτων μέσα σε μια δημιουργική κι αισιόδοξη προοπτική ζωής), και
5. την υγιή πνευματική τοποθέτηση και στάση στην ζωή (δηλαδή την καλλιέργεια της αγαπητικής διάθεσης και προοπτικής, με κίνητρο όμως όχι την αδιόρατη ενοχή και τον καταναγκασμό προς την αναζήτηση μιας ανέφικτης τελειότητας κι ορθοπραξίας, αλλά την εγκάρδια κι ελεύθερη εκζήτηση της ενότητας με το συνολο του αυθεντικού μας εαυτού).

Θεωρείτε ότι στη σημερινή, μετανεωτερική εποχή, οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων έχουν γίνει πιο χαλαρές, πιο στενές, λιγότερο ή περισσότερο ουσιαστικές;

Οι μετανεωτερική εποχή σπρώχνοντας αναπόφευκτα –κυρίως- τον νέο άνθρωπο σε μια άνευ προηγουμένου έκθεση σε υπερπληθώρα καταιγιστικών και χωρίς όριο πληροφοριών τον «εξαναγκάζει» να χρησιμοποιεί την «σχέση» του με την πληροφορία ως αποκλειστικό και –γι’ αυτό- προβληματικό υποκατάστατο της ανθρώπινης επικοινωνίας και σχέσης.

Με διαστρεβλωμένη και μετατοπισμένη λοιπόν την φυσική του ανάγκη για μετοχή και σχέση από τον άνθρωπο στην εικονική πραγματικότητα, ο νέος άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με μια σειρά από προβληματικές καταστάσεις με επίκεντρο της μοναξιά, την αδυναμία του να καλύψει τις ψυχικές και υπαρξιακές του ανάγκες μέσα στις διαπροσωπικές του σχέσεις, και την καταφυγή σε εθιστικά υποκατάστατα των σχέσεων (internet, ηλεκτρονικά, τζόγος, επιθετικότητα, ακηδία, κατάθλιψη & κρίσεις πανικού).

Συγκρίνοντας τον ψυχισμό των νέων ανθρώπων σήμερα, στα μέσα της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα, με τον αντίστοιχο τη δεκαετία του 2000 διαπιστώνετε αλλαγές και, αν ναι, σε ποια κατεύθυνση;

Νομίζω πως όσο περνούν τα χρόνια ολόκληρος ο κόσμος μοιάζει σαν ένα αυτοκίνητο που κινείται σε όλο και μεγαλύτερες ταχύτητες σε μια σπειροειδή τροχιά.

Σε ένα ταξίδι που δυσκολεύονται οι άνθρωποι ολοένα και περισσότερο να νοηματοδοτήσουν χρησιμοποιώντας ασφαλείς όρους και γνωστές «συνταγές».

Όπως είπα ήδη, η εντεινόμενη απομάκρυνση από υγιείς ηθικές και αξιακές θέσεις τείνει να δημιουργεί την ανάγκη υποκατάστατων. Ολοένα και πιο πολύ η καταφυγή στα υποκατάστατα αναπαράγει κενό νοήματος, το κενό νοήματος προκαλεί όλο και περισσότερο άγχος, το άγχος πυροδοτεί μεγαλύτερη αντιδραστικότητα, η χωρίς επίγνωση και έλεγχο αντιδραστικότητα προκαλεί όλο και μεγαλύτερη αποσταθεροποίηση, και ούτω καθεξής…

Παρατηρούμε ότι τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί κατά πολύ, τόσο ο αριθμός των αυτοκτονιών όσο και των ανθρώπων που υποφέρουν από κατάθλιψη ή μελαγχολία. Ιδίως το τελευταίο μπορεί να το συναντήσει συχνά πλέον κανείς και σε πρόσωπα του στενότερου ή ευρύτερου περιβάλλοντός του. Πώς μπορούμε εμείς να βοηθήσουμε αυτά τα άτομα, πέρα από τη συμβουλή να επισκεφθούν κάποιον ειδικό;

Ο καλύτερος τρόπος να βοηθήσει κανείς έναν δικό του άνθρωπο είναι να καθίσει κοντά του και να τον ακούσει. Συμβολικά και κυριολεκτικά να του πιάσει το χέρι και να φανεί έμπρακτα διαθέσιμος όταν αυτός βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Αυτό έχει πολύ μεγαλύτερη αξία από τις «συμβουλές» που συνήθως είμαστε πρόθυμοι αφειδώς κι ανέξοδα να δώσουμε στους αναγκεμένους. Αν εσύ που αυτήν την στιγμή ακούς τον πόνο του αδερφού σου έχεις βοηθηθεί από έναν κύκλο ατομικής σου ψυχοθεραπείας, μπορείς να του μιλήσεις για την προσωπική σου εμπειρία και τα οφέλη της, και με διάκριση να τον προτρέψεις να σκεφτεί το ενδεχόμενο να απευθυνθεί σε έναν ειδικό.

Σε καμία περίπτωση να μην το πιέσεις. Οι άνθρωποι συνήθως πονάνε ψυχικά επειδή δεν έχουν κάποιον να τους ακούσει με ενσυναίσθηση και «ευήκοον ους».

Αποκτήστε το βιβλίο Το Ψυχοθεραπευτικό Ταξίδι από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας.

Λίγα λόγια για το βιβλίο Το Ψυχοθεραπευτικό Ταξίδι

Δυο λόγια για το βιβλίο μου: «Το Ψυχοθεραπευτικό Ταξίδι: Από τον φόβο της σκιάς, στο φως της επίγνωσης», του Διδάκτορα Ψυχολογίας, Γρηγόρη Βασιλειάδη, Ψυχολόγου – Συστημικού – Υπαρξιακού Ψυχοθεραπευτή, εκδ. iWrite & Πηγή, Νοέμβρης 2014.

Ένα βιβλίο, εμπειρική καταγραφή - μαρτυρία της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας, με ιστορίες, συμβουλές, ερμηνευτικές θεάσεις και παρατηρήσεις σε βάθος ψυχής.

Ένας επίδοξος οδηγός αυτογνωσίας για όσους αναζητούν τον εαυτό τους στον πυρήνα της ψυχής και στις αυθεντικές σχέσεις με τους άλλους, προκειμένου να βγουν στο φως της προσωπικής επίγνωσης και της υπαρξιακής τους απαρτίωσης.