Αγοραφοβία: Προδιαθεσικοί παράγοντες και θεραπεία

Ακρόαση άρθρου......

Υπάρχουν παράγοντες που προδιαθέτουν την αγοραφοβία; Θεωρείται ότι η "διαταραχή άγχους αποχωρισμού" στην παιδική ηλικία και η ξαφνική απώλεια κοινωνικών υποστηρικτικών συστημάτων ή η σοβαρή ρήξη σε σημαντικές διαπροσωπικές σχέσεις προδιαθέτουν την ανάπτυξη της διαταραχής.

Η υπερπροστατευτική συμπεριφορά των γονέων, που υποθάλπουν ένα κλίμα ανασφάλειας στο παιδί, θεωρείται υπεύθυνη, κατά τον Bowlby, για την αγοραφοβία, που αντιμετωπίζεται ως μια διαταραχή στη διαδικασία "αποσύνδεσης" και αυτονόμησης του ατόμου. 

Οι αγοραφοβικοί περιγράφουν τον εαυτό τους ως άτομα αδύναμα να αντιμετωπίσουν τους εξωτερικούς κινδύνους και να εκδηλώσουν την επιθετικότητά τους.

Σύμφωνα με το γνωσιακό μοντέλο, η ετοιμότητα ενός ατόμου για την εκδήλωση πανικού είναι, κατά κύριο λόγο, αποτέλεσμα μιας σταθερής τάσης του να ερμηνεύει αθώες σωματικές και νοητικές αισθήσεις με έναν καταστροφολογικό τρόπο. Σήμερα, επίσης, οι μελέτες οικογενειών και διδύμων καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι γενετικοί συντελεστές κληροδοτούν μιαν υπερευαισθησία, που αυξάνει τον κίνδυνο νόσησης του ατόμου, όταν ευρεθεί κάτω από ψυχοπιεστικές περιβαλλοντικές συνθήκες. Η αγοραφοβία ανέρχεται στο 0,6% του γενικού πληθυσμού, με μεγαλύτερη συχνότητα στις γυναίκες (66%). Η εμφάνισή της τοποθετείται μεταξύ 18 και 35 ετών. Μερικές φορές εμφανίζεται ξαφνικά και άλλοτε αναπτύσσεται σταδιακά. Το άγχος, η κατάθλιψη, η κούραση και οι φυσικές αρρώστιες μπορούν να επιδεινώσουν την αγοραφοβία.

Υπάρχει θεραπεία;
Η θεραπεία της αγοραφοβίας είναι φαρμακευτική και ψυχοθεραπευτική. Πρώτα, όμως, χρειάζεται αναλυτικό ιστορικό και πιθανώς φυσική εξέταση και εργαστηριακός έλεγχος για τον αποκλεισμό οργανικών καταστάσεων (π.χ. υπερθυρεοειδισμός ή κατάχρηση ουσιών, φάρμακα, κ.λ.π.).

Η διαταραχή πανικού ανταποκρίνεται στη θεραπεία με αντικαταθλιπτικά (τρικυκλικά, SSRIs, SNRIs), ενώ οι οξείες εκδηλώσεις της αντιμετωπίζονται με βενζοδιαζεπίνες (ηρεμιστικά) υψηλής ισχύος, όπως η αλπραζολάμη και η κλοναζεπάμη. Ενώ τα ηρεμιστικά δρουν άμεσα, τα αντικαταθλιπτικά μπορεί να απαιτούν 4 με 6 εβδομάδες, για να δώσουν το πλήρες θεραπευτικό αποτέλεσμα. Με την βοήθεια των φαρμάκων τα συμπτώματα υποχωρούν, αλλά συνήθως επανέρχονται μετά τη διακοπή τους. Η μακροχρόνια χρήση ηρεμιστικών, χωρίς ειδική παρακολούθηση, μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό. Η παράλληλη ψυχοθεραπεία εξασφαλίζει μόνιμα αποτελέσματα.

Η συμπεριφορική θεραπεία με τη μορφή της βαθμιαίας (κλιμακωτής) έκθεσης του ατόμου στις αγοραφοβικές καταστάσεις είναι μια πιθανή θεραπεία, μόνη ή σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή. Υπάρχουν πολλές μορφές θεραπείας εκθέσεως, που κυμαίνονται από πολύ αργές, σταδιακές (ονομάζονται ?απευαισθητοποίηση?) και σε πολύ γρήγορες (ονομάζονται ψυχοκατακλυσμικές). Η γνωσιακή ψυχοθεραπεία έχει επίσης να επιδείξει σημαντική αποτελεσματικότητα στη θεραπεία της διαταραχής πανικού με ή χωρίς αγοραφοβία (ποσοστό αποτελεσματικότητας 80%). Η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία, τέλος, μπορεί να χρειαστεί για τις περιπτώσεις εκείνες που το άγχος φαίνεται να οφείλεται σε εσωτερικές συγκρούσεις ή σε αντιδράσεις στο περιβάλλον.

Γιάννης Γ. Αυγουστάτος
Ψυχίατρος - Ψυχοθεραπευτής
Τηλ. 210-6397044 - 6977074835

Πηγή Προέλευσης
Aπό την Συνεργασία για Aνθρώπινη Aρμονία 210 6818220, 210 6818151 Ανθρώπινη Αρμονία - Tόμος 1 Φυλλάδιο αρ. 50

Προσοχή: H σωματική και ψυχολογική σας υγεία ειναι αποκλειστικά δική σας ευθύνη. Πάντα να συμβουλευθείτε τον γιατρό σας πριν εφαρμόσετε οποιαδήποτε τεχνική ή μέθοδο.