Η υποκειμενική αντίληψη της επικινδυνότητας του κορωνοϊού (έρευνα)

Ακρόαση άρθρου......

O Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει κηρύξει την ταχεία εξάπλωση του COVID-19 σε όλο τον κόσμο ως παγκόσμια έκτακτη ανάγκη για τη δημόσια υγεία. Είναι ευρέως γνωστό ότι η εξάπλωση της νόσου επηρεάζεται από την προθυμία των ανθρώπων να υιοθετήσουν προληπτικές συμπεριφορές δημόσιας υγείας, οι οποίες συχνά συνδέονται με την αντίληψη του δημόσιου κινδύνου.

 Αντίληψη επικινδυνότητας του κορωνοϊού

Σε μελέτη του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή κοινωνικής ψυχολογίας Σάντερ βαν ντερ Λίντεν, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό για θέματα κινδύνου «Journal of Risk Research», αξιολόγησαν μέσω ερωτηματολογίων ανάμεσα στα μέσα Μαρτίου και στα μέσα Απριλίου πώς «βαθμολογούν» τον κίνδυνο του νέου ιού οι πολίτες διαφορετικών χωρών και πόσο νιώθουν να απειλείται η ζωή τους.

Στην εν λόγω μελέτη έγινε η πρώτη αξιολόγηση της αντίληψης του δημόσιου κινδύνου για την Covid-19 σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιώντας εθνικά δείγματα (συνολικά N = 6.991) σε δέκα χώρες σε όλη την Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία (η Ελλάδα δεν συμπεριλήφθηκε στην εν λόγω μελέτη). Διαπιστώθηκε ότι, αν και τα επίπεδα ανησυχίας είναι σχετικά υψηλά, είναι υψηλότερα στο Ηνωμένο Βασίλειο σε σύγκριση με όλες τις άλλες χώρες του δείγματος.

Διαβάστε επίσης στην Πύλη του μας: Αποτελέσματα Έρευνας: Πώς επηρέασε ο Covid-19 την ψυχική υγεία των Ελλήνων

Παράγοντες που επηρεάζουν την αντίληψη του κινδύνου

Η προσωπική εμπειρία με τον ιό, οι ατομιστικές και κοινωνικές αξίες, οι συζητήσεις για τον ιό με τους φίλους και την οικογένεια, η εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση, την επιστήμη και τους επαγγελματίες του ιατρικού τομέα, η προσωπική γνώση της κυβερνητικής στρατηγικής και η προσωπική και συλλογική αποτελεσματικότητα ήταν όλες σημαντικές προβλέψεις για την αντίληψη του κινδύνου.

Παρά το γεγονός ότι υπήρχαν σημαντικές διαφορές μεταξύ πολιτισμών, οι ατομιστικές κοσμοθεωρίες, η προσωπική εμπειρία, οι κοινωνικές αξίες και η κοινωνική ενίσχυση μέσω φίλων και της οικογένειας ειδικότερα διαπιστώθηκε ότι ήταν σημαντικοί καθοριστικοί παράγοντες σε περισσότερες από τις μισές από τις εξεταζόμενες χώρες. Η αντίληψη του κινδύνου συσχετίστηκε σημαντικά με την αναφερθείσα υιοθέτηση προληπτικών συμπεριφορών υγείας και στις δέκα χώρες.

«Είναι η πρώτη συγκριτική μελέτη του πώς οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο της Covid-19 σε όλο τον κόσμο. Η προθυμία να υιοθετήσει κανείς προστατευτικές συμπεριφορές, όπως το συχνό πλύσιμο των χεριών, η χρήση μάσκας και η τήρηση αποστάσεων, είναι πιθανό ότι επηρεάζεται εν μέρει από το πόσο επικίνδυνο κανείς θεωρεί τον ιό», δήλωσε ο Λίντεν.

Ευρήματα της έρευνας για την αντίληψη κινδύνου του ιού

Μετά τους Βρετανούς, πιο ανήσυχοι εμφανίζονται οι Ισπανοί και τρίτοι οι Αμερικανοί. Ακολουθούν κατά σειρά Γερμανοί, Σουηδοί, Αυστραλοί, Ιάπωνες, Ιταλοί (απρόσμενα άφοβοι μετά από τόσα θύματα), Μεξικανοί και τελευταίοι οι Νοτιοκορεάτες.

Παρά τις διαφορές πάντως, σε όλες τις χώρες η αντίληψη κινδύνου ήταν γενικά σε υψηλά επίπεδα.

Οι άνδρες εμφανίζουν μικρότερα επίπεδα ανησυχίας από ό,τι οι γυναίκες, παρόλο που ο νέος ιός είναι παντού στον κόσμο πολύ πιο θανατηφόρος για τους άνδρες. Όσοι υποπτεύονται ότι έχουν κολλήσει τον ιό, φοβούνται περισσότερο, πράγμα αναμενόμενο, ενώ όσοι μαθαίνουν πληροφορίες για τον κορωνοϊό από φίλους ή την οικογένεια τους, αισθάνονται ότι κινδυνεύουν περισσότερο.

Αποκτήστε το βιβλίο Το παιδί που κρύβουμε μέσα μας από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας
Αρκεί μία μόνο στιγμή για να βρεθούμε εγκλωβισμένοι σε παλιά συναισθήματα και αρνητικές πεποιθήσεις και αυτό επηρεάζει δραστικά τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις πράξεις μας.

Ατομικισμός και κοινωνική αλληλεγγύη

Όσοι εμπιστεύονται περισσότερο την κυβέρνησή τους, νιώθουν να κινδυνεύουν λιγότερο. Βασικός ψυχολογικός παράγοντας για την αντίληψη του κινδύνου από την Covid-19 είναι επίσης πόσο ατομικιστής ή κοινωνικός νιώθει κανείς.

Σε εννέα από τις δέκα χώρες της έρευνας, οι ατομικιστές και οι εχθροί του μεγάλου κράτους νιώθουν να απειλούνται λιγότερο από την Covid-19, σε σχέση με όσους δίνουν έμφαση στη σημασία της κοινωνικής αλληλεγγύης και στις κρατικές παρεμβάσεις.

Η διαπίστωση αυτή εξηγεί, σύμφωνα με τους ερευνητές, γιατί όσοι αντιτίθενται στους περιορισμούς στην ατομική ελευθερία (ακόμη και εν μέσω πανδημίας και παρά τους κινδύνους για τη δημόσια υγεία), διαμαρτύρονται για τα περιοριστικά μέτρα (lockdown), κάτι που έχει φανεί σε σχετικές διαδηλώσεις στις ΗΠΑ και στη Γερμανία.

Εξάλλου, σύμφωνα με τη μελέτη, αν και «η πολιτική ιδεολογία είναι λιγότερο σημαντική για τη συνολική αντίληψη του κινδύνου, η πιο συντηρητική στάση ζωής σχετίζεται με χαμηλότερα επίπεδα ανησυχίας στη Βρετανία και στις ΗΠΑ».

Πηγές:

1. ΑΠΕ-ΜΠΕ
2. Risk perceptions of COVID-19 around the world,Journal of Risk Research