Στην εποχή του bullying, χρειάζονται περισσότεροι ψυχολόγοι στα σχολεία - Το πείραμα της Σεούλ

Ακρόαση άρθρου......

Η σχολική χρονιά τελείωσε και το καλοκαίρι ξεκίνησε, όμως στο κτήριο του Υπουργείου Παιδείας στο Μαρούσι επικρατεί ακόμα κινητικότητα.

Ανάμεσα στις πολλές εκκρεμότητες που έχει να αντιμετωπίσει ο νέος υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης, είναι και το ζήτημα της στελέχωσης των σχολείων με ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς από τις αρχές της επόμενης χρονιάς, ώστε ο Σεπτέμβριος μαζί με την επάνοδο των μαθητών στις τάξεις, να μη φέρει και τα περυσινά προβλήματα, όπως o αυξημένος σχολικός εκφοβισμός (bullying) -που έχει γιγαντωθεί τα τελευταία χρόνια και ειδικά μετά από τον εγκλεισμό λόγω της πανδημίας.

Την ώρα που εκπαιδευτικοί και μαθητές προσπαθούν καθημερινά να φέρουν εις πέρας το έργο τους μέσα σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες (ακατάλληλα σχολικά κτίρια, έλλειψη εκπαιδευτικού προσωπικού, έλλειψη υλικού κ.α.) βρίσκονται και απροστάτευτοι απέναντι σε περιστατικά με τέτοιες καταγγελίες αλλά και διασυρμούς εκπαιδευτικών και μαθητών στα Μ.Μ.Ε.

Τα περιστατικά βίας αυξάνονται καθημερινά, ακόμα και σε μικρές ηλικίες, τόσο εντός όσο και εκτός σχολείου. Τέτοια γεγονότα δεν μπορούμε να τα δούμε βέβαια ξεκομμένα από το τι συμβαίνει στην κοινωνία συνολικά, από την ποικιλόμορφη βία που βλέπουν και βιώνουν οι μαθητές παντού γύρω τους. 

Ομως για την πρόληψη και την αντιμετώπιση τόσο σοβαρών ζητημάτων, με τα οποία εκπαιδευτικοί και γονείς βρισκόνται αντιμέτωποι καθημερινά, το Υπουργείο Παιδείας και η κυβέρνηση δεν πήραν πέρυσι στην πραγματικότητα κανένα ουσιαστικό μέτρο.

Προέβαλαν καμπανιακές δράσεις ενάντια στη σχολική βία  και κατασκεύσαν και μια ηλεκτρονική πλατφόρμαπου δέχεται ακόμα και ανώνυμες  καταγγελίες, αλλά την ίδια στιγμή δε φρόντισαν να υπάρχει σε όλα τα σχολεία το κατάλληλο εξειδικευμένο προσωπικό (ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί), με σταθερή σχέση εργασίας, άρα και σταθερούς δεσμούς με την εκάστοτε σχολική κοινότητα. Και όσοι υπάρχουν συνήθως είναι περιφερόμενοι σε 4-5 σχολεία, βάζοντας και αυτήν την ανάγκη μαθητών και εκπαιδευτικών στην ζυγαριά του κόστους – οφέλους.

Επίσης δεν φρόντισαν για ενιαία, κεντρική και επιστημονική επιμόρφωση από τα πανεπιστημιακά τμήματα, ενημέρωση πάνω σε αυτά τα ζητήματα τόσο των εκπαιδευτικών αλλά και των γονιών (όπως με σχολές γονέων). Κι έτσι, με τα ημίμέτρα του υπουργείου, είδαμε πέρυσι το πρόβλημα “να θεριεύει” και όχι να αντιμετωπίζεται, τις παθογένειες της κοινωνίας που ζούμε να μεταφέρονται μέσα στις σχολικές τάξεις με θύματα όλα τα παιδιά, είτε έχουν τον ρόλο του “θύματος” είτε τον ρόλο του “θύτη”.

Οι εκπαιδευτικοί έχουν εδώ και καρό γνωστοποιήσει τα αιτήματά τους: Να γίνουν άμεσα μαζικοί μόνιμοι διορισμοί κοινωνικών επιστημόνων με οργανικές θέσεις σε κάθε σχολική μονάδα για να στηρίζουν τη σχολική ζωή, ώστε να αποτρέπονται τυχόν περιστατικά βίας και όχι να προσποιούμαστε ότι αυτά αντιμετωπίζονται με μεμονομένες δράσεις του κάθε σχολείου, να εξασφαλιστούν σύγχρονα ασφαλή σχολικά κτήρια από τη δημοτική αρχή και τα αρμόδια υπουργεία και όχι “εργοτάξια “ και κοντέινερς και οι αρμόδιοι να πάρουν όλα τα μέτρα ώστε εκπαιδευτικοί και μαθητές να είναι προστατευμένοι από την έκθεση σε τέτοια περιστατικά.

Μάλιστα, ένα πρόσφατο πείραμα που έγινε στη Σεούλ της Ν.Κορέας, έδειξε πόσο αναγκαία είναι η ύπαρξη ειδικών ψυχικής υγείας στα σχολεία.

Το πείραμα της Σεούλ

Οι ερευνητές συνεργάστηκαν με μια ομάδα έμπειρων καθηγητών φυσικής αγωγής στη Σεούλ, και εξέτασαν συνολικά 1.178 μαθητές. Κατά τη διάρκεια 18 εβδομάδων, οι εκπαιδευτικοί ταξινομήθηκαν σε δύο ομάδες. 

Στη μία ομάδα οι εκπαιδευτικοί με τους μαθητές δεν ενθαρρύνονταν να εμπλακούν ενεργά για να σταματήσουν το bullying, ενώ η άλλη ομάδα ακολούθησε άλλη προσέγγιση, που αποσκοπούσε στη δημιουργία ενός «κλίματος κατά του εκφοβισμού» και εστίασε στην διαμόρφωση μιας στάσης με επίκεντρο το ζήτημα της φροντίδας για τους άλλους και τη μείωση του αναταγωνισμού μεταξύ των μαθητών.

Τα αποτελέσματα του πειράματος αποδείχθηκαν θετικά, με τους ειδικούς να αναφέρουν πως τα περιστατικά και τα θύματα εκφοβισμού εντός του σχολικού χώρου μειώθηκαν δραματικά στην ομάδα αυτή.

Μάλιστα προέκυψε πως το πρόβλημα προέρχεται από το γεγονός τι συνήθως επιλέγουμε να εστιάσουμε στη συμπεριφορά του εκάστοτε εκφοβιστή και όχι στον τρόπο που (δεν) αντιδρούν οι μάρτυρες. Οτι παρατηρείται έξαρση του φαινομένου στα σχολεία, ενδεχομένως να οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στο ότι οι μαθητές που γίονται αυτόπτες μάρτυρες ενός περιστατικού, μένουν απλοί θεατές.

Οι παρευρισκόμενοι υποστήριζαν τα θύματα επειδή το κλίμα της τάξης υποστήριζε τους παρευρισκόμενους», δήλωσαν οι επιστήμονες, εξηγώντας ότι ένιωθαν ότι δεν ήταν μόνοι τους και έκαναν το σωστό με αποτέλεσμα τα περιστατικά εκφοβισμού να υποστούν σημαντική μείωση.

Από το πείραμα της Σεούλ αντιλαμβανόμαστε ότι αν υπάρχει σε κάθε σχολείο ένας ειδικός ψυχικής υγείας (αφού δε μπορούμε να περιμένουμε ότι οι καθηγητές γυμναστικής θα αναλάβουν καθήκοντα ανάλογα με αυτά στο πείραμα των κορεατών), θα μπορούσε να αμβλύνει το ανταγωνιστικό περιβάλλον να εξηγήσει στους μαθητές ότι η ενεργός συμμετοχή στην κοινότητα -και εντέλει, πολιτισμός- σημαίνει υπεράσπιση των αδυνάτων και όχι σιωπή, και να οδηγήσει τις σχολικές κοινότητες σε νέες σχέσεις ευγενικής άμιλλας και μείωσης του εκφοβισμού.

Και αυτό είναι κάτι που οφείλει να σκεφτεί καλά η κυβέρνηση, προτού λάβει τις αποφάσεις της για το πως θα διεθέσει τα κονδύλια του προϋπολογισμού για το επόμενο έτος, αφού όλοι αποδεχόμαστε ότι τα παιδιά μας είναι το μέλλον, αλλά δεν κάνουμε πάντα γι αυτά όσα θα μπορούσαμε.