Mε αφορμή παλαιότερη ανάρτηση ιδιώτη ψυχολόγου-ψυχοθεραπευτή σε σχέση και με την ομοφυλοφιλία, που έχει ξανακυκλοφορήσει αυτές τις ημέρες προκαλώντας δικαίως πλήθος αντιδράσεων από τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και όχι μόνο, θα θέλαμε να αποσαφηνίσουμε τα ακόλουθα:

  • Τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα είναι ξεκάθαρα και απόλυτα αποπαθολογιοποιητικά ως προς τα ζητήματα ταυτότητας φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού. Όποιος-α ειδικός ψυχικής υγείας δεν τα ακολουθεί πιστά, ΔΕΝ εκφράζει επιστημονική άποψη αλλά δυνάμει κακοποιητική, επικίνδυνη και εξαρχής αντιεπιστημονική, προσωπική θέση.
  • Ο σεξουαλικός προσανατολισμός ενός ατόμου (ομόφυλος, αμφιφυλόφυλος, ετερόφυλος ή άλλος) ΔΕΝ είναι «σεξουαλική θέση» ούτε «σεξουαλική συμπεριφορά» ούτε «σεξουαλική πρακτική» και βέβαια σε καμία περίπτωση δεν είναι επιλογή ούτε και μπορεί ή χρειάζεται να αλλάξει με οποιαδήποτε παρέμβαση ή θεραπεία.
  • Ο σεβασμός στον αυτοπροσδιορισμό ενός ατόμου σε σχέση με το φύλο και τον προσανατολισμό του ΔΕΝ είναι θέμα προσωπικής άποψης ή θετικής στάσης, αλλά αποτελεί το βασικό και αναγκαίο σεβασμό των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
  • Έννοιες όπως «προώθηση της ομοφυλοφιλίας» για την περιγραφή της προώθησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι φορτισμένες αρνητικά και δεν αποτελούν επιστημονική θέση, αλλά, ξανά, προσωπική άποψη με ομοφοβικό υπόβαθρο και η ψυχολογιοποίηση της προώθησης και υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως «σημάδι έντονης ψυχικής σύγχυσης και διάσπασης» είναι ξεκάθαρα ομοφοβική πρακτική, έμμεση απόπειρα παθολογιοποίησης των ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτοτήτων και επιπλέον είναι στιγματιστική ως προς την ψυχική ασθένεια και τους ψυχικά πάσχοντες.

Τι ορίζει ο κώδικας δεοντολογίας για τους ψυχολόγους

Ο πρόσφατος κώδικας δεοντολογίας που ισχύει από την υπουργική απόφαση του πρώην αναπληρωτή Υπουργού Υγείας με Αριθμ. Γ5β/Γ.Π. οικ. 42984 όπως δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 2344.18/06/2019, ορίζει μεταξύ άλλων ότι ο/η ψυχολόγος οφείλει να:

«..φροντίζει ώστε οι πράξεις, οι ενέργειες και γενικά η συμπεριφορά του να μη μειώνουν το επάγγελμα του στην κοινή γνώμη» και «να διατηρεί υψηλό το επίπεδο της εργασίας και να προφυλάσσει την επιστήμη του και τις μεθόδους της από κάθε φθορά στην κοινή γνώμη» (Άρθρο 1)

«..πράττει καθετί που επιβάλλει το καθήκον του σύμφωνα με τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, τις αρχές ηθικής και της δεοντολογίας, τις διατάξεις του παρόντα κώδικα, καθώς και το σύνολο των διατάξεων που διαμορφώνουν το νομικό πλαίσιο άσκησης του επαγγέλματος του ψυχολόγου» (Άρθρο 1)

«..επιδεικνύει απόλυτο σεβασμό στην προσωπικότητα, την αξιοπρέπεια και την τιμή του ασθενούς. Οφείλει να λαμβάνει κάθε μέτρο που θα προάγει το αίσθημα της προσωπικής ελευθερίας και την ελεύθερη βούληση του ασθενή και να απέχει από κάθε ενέργεια που είναι δυνατό να τα θίξει. Απαγορεύεται η τέλεση οιασδήποτε μη ενδεδειγμένης θεραπευτικής πράξης ή πειραματισμού, που δύνανται να θίξουν το αίσθημα της προσωπικής ελευθερίας και την ελεύθερη βούληση του ασθενή ή να θέσουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη ζωή. Ο ψυχολόγος, ανεξάρτητα από τα προσωπικά του αισθήματα, οφείλει να παρέχει προς όλους τους ασθενείς την ίδια φροντίδα, επιμέλεια και αφοσίωση, ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές, ιδεολογικές ή άλλες τοποθετήσεις τους..» (Άρθρο 4)

Παρ’ όλα αυτά, όπως έχουμε αναφέρει και στο παρελθόν, ο κώδικας δεοντολογίας των ψυχολόγων χρειάζεται να εμπλουτιστεί και να αναμορφωθεί, συμπεριλαμβάνοντας ακόμα πιο στοχευμένα περιπτώσεις παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κακής πρακτικής από ειδικούς ψυχικής υγείας και επί του εδάφους των ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτοτήτων.

Ελλείψεις στη νομοθεσία και την εκπαίδευση

Θυμίζουμε ότι:

  • δεν υπάρχει κανένα πειθαρχικό σώμα για τα εν λόγω ζητήματα, ούτε και ξεκάθαρη θέση εκ μέρους του ΣΕΨ (Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων), στον οποίο βέβαια η εγγραφή και συμμετοχή των ελλήνων ψυχολόγων παραμένει εθελοντική και όχι υποχρεωτική.
  • δεν υπάρχει επαρκής νομοθεσία για τις περιπτώσεις επιστημονικής αυθαιρεσίας εκ μέρους των ειδικών ψυχικής υγείας, ούτε και ξεκάθαρες πειθαρχικές ή/και ποινικές κυρώσεις για ειδικούς που εκφράζουν αντίστοιχες αντιεπιστημονικές θέσεις με την επιστημονική τους ιδιότητα, ακόμη και αν θέτουν σε κίνδυνο την ψυχική υγεία των ατόμων που τους εμπιστεύονται.
  • μεγάλο μέρος του επιστημονικού και ακαδημαϊκού κλάδου των ειδικών ψυχικής υγείας, παραμένει δυστυχώς ελλιπώς επιμορφωμένο και σε κάποιες περιπτώσεις έως και κακοποιητικό, κατά την άσκηση επαγγελματικής και ακαδημαϊκής πράξης σε ζητήματα ταυτότητας φύλου και σεξουαλικότητας.

Επαναλαμβάνουμε κάποια από τα βασικά και πάγια αιτήματά μας, που αφορούν ειδικά τους επαγγελματίες (ψυχικής) υγείας:

  • Aυστηρό και συγκεκριμένο κώδικα δεοντολογίας για επαγγελματίες υγείας και ψυχικής υγείας,
  • Θέσπιση νόμου ειδικά για επαγγελματίες ψυχικής υγείας και για τη διασφάλιση ασφαλών και επιστημονικά έγκυρων υπηρεσιών με ταυτόχρονη ποινικοποίηση των θεραπειών μεταστροφής και άλλων αντιεπιστημονικών και κακοποιητικών πρακτικών
  • Εισαγωγή υποχρεωτικού μαθήματος για έμφυλες ταυτότητες και σεξουαλικό προσανατολισμό στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση σε Τμήματα Υγείας, Ψυχολογίας, Κοινωνικών Επιστημών, και Εκπαίδευσης. Μία πρώτη καλή αρχή ήταν το πρώτο ανάλογο μάθημα στο Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, το οποίο υλοποιείται σε συνεργασία με το Orlando LGBT+ και από το οποίο επιβεβαιώθηκε βέβαια ότι οι ανάγκες επιμόρφωσης επαγγελματιών υγείας και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης είναι τεράστιες.

Σε κάθε περίπτωση, στο Άρθρο 13 του ως άνω Κώδικα Δεοντολογίας, ορίζεται ότι:

«Η τήρηση των διατάξεων του παρόντος Κώδικα επαφίεται στην επιστημονική αξιοπρέπεια και την επαγγελματική συνείδηση των ψυχολόγων και αποτελεί υποχρέωση των μελών των επαγγελματικών Συλλόγων των ψυχολόγων καθώς και του εκάστοτε ψυχολόγου που δραστηριοποιείται με τον οιονδήποτε τρόπο ανά τη χώρα, ο οποίος κατέχει βεβαίωση άσκησης επαγγέλματος ψυχολόγου.

Η τήρηση των ανωτέρω εποπτεύεται και ελέγχεται από την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Υγείας που κατάρτισε τον Κώδικα Δεοντολογίας Ψυχολόγων.»

Ως Orlando LGBT+ Ψυχική Υγεία Χωρίς Στίγμα, αλλά και ξεχωριστά με τις επαγγελματικές, επιστημονικές, ακαδημαϊκές και ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητές μας (όσες-οι-α τις φέρουμε) επιφυλασσόμαστε κάθε νομίμου δικαιώματός μας που απορρέει από τα παραπάνω, και σκοπεύουμε να διερευνήσουμε κάθε δυνατότητα προσφυγής στην ως άνω υπηρεσία, με στόχο την παραδειγματική, πειθαρχική ή άλλη ποινή που μπορεί να προβλέπεται για αντίστοιχες συμπεριφορές ειδικών ψυχικής υγείας.

Σ.σ: στο site του Orlando LGBT+, orlandolgbt.gr, μπορείτε να βρείτε όλα τα έγκυρα επιστημονικά δεδομένα αλλά και τις κατευθυντήριες οδηγίες άλλων Συλλόγων Ψυχολόγων σε σχέση με τα ΛΟΑΤΚΙ+ θέματα, όπως του έγκυρου και θεσμικά αναγνωρισμένου APA (American Psychological Association).

Συνυπογράφουν οι:

11528 Δίπλα Σου – Γραμμή Ψυχολογικής Υποστήριξης για λεσβίες, γκέι, αμφί, τρανς, τις οικογένειές τους και για εκπαιδευτικούς
Πολύχρωμο Σχολείο
Οικογένειες Ουράνιο Τόξο
Colour Youth – Κοινότητα LGBTQ Νέων Αθήνας
Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδος Θετική Φωνή