Τι χρειάζεται να γνωρίζει κανείς σε σχέση με το επάγγελμα του ψυχολόγου στη Γερμανία;

Η διαδικασία για να αναγνωριστεί κάποιος νομικά ως ψυχολόγος και να ασκήσει το επάγγελμα στη Γερμανία διαφέρει σημαντικά από την Ελλάδα. Παρακάτω παρουσιάζονται τα βασικά κριτήρια που πρέπει να πληρούνται για την απόκτηση του προστατευμένου τίτλου «ψυχολόγος» και τη νόμιμη άσκηση του επαγγέλματος.

Εξειδικευμένες Υπηρεσίες Digital Marketing για Επαγγελματίες Ψυχικής Υγείας - Νέα υπηρεσία του PSYCHOLOGY.GR

Ποιος μπορεί να λέγεται «ψυχολόγος» στη Γερμανία;

Οι άνθρωποι που λαμβάνουν ψυχολογικές υπηρεσίες συχνά υποθέτουν ότι οι επαγγελματίες που χρησιμοποιούν τον τίτλο «ψυχολόγος» έχουν ολοκληρώσει σπουδές σε πανεπιστημιακά ιδρύματα με ειδίκευση στη ψυχολογία. Στο νομικό επίπεδο, η χρήση αυτού του τίτλου συνδέεται με την ολοκλήρωση πέντε ετών σπουδών στον τομέα, όπως επιβεβαιώνεται από απόφαση του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Ανωτάτου Δικαστηρίου (BGH 1985 AZ: I ZR 147/83).

Η Επαγγελματική Ένωση Γερμανών Ψυχολόγων επιβεβαιώνει ότι μόνο όσοι έχουν αποκτήσει είτε το παλαιότερο γερμανικό δίπλωμα ψυχολογίας είτε έχουν ολοκληρώσει τρία χρόνια μονοθεματικού μπάτσελορ ψυχολογίας και δύο χρόνια μεταπτυχιακών σπουδών στον τομέα, είναι νόμιμο να χρησιμοποιούν τον τίτλο του ψυχολόγου. Προκειμένου να προστατευτούν τόσο οι πελάτες όσο και οι επαγγελματίες, κάθε παράνομη χρήση αυτού του τίτλου αποτελεί παραβίαση του γερμανικού νόμου περί αθέμιτου ανταγωνισμού (UWG).

Κανονισμοί για την Εξασφάλιση ακριβούς χρήσης Ακαδημαϊκών και Επαγγελματικών τίτλων

Η Γερμανία έχει εφαρμόσει νέους κανονισμούς σχετικά με τη χρήση ακαδημαϊκών και επαγγελματικών τίτλων, που ευθυγραμμίζονται με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Οι κανόνες αυτοί, που παλαιότερα εποπτεύονταν από τα αντίστοιχα κρατικά υπουργεία, απαιτούν πλέον προσωπική ατομική ευθύνη, είτε πρόκειται για Γερμανούς που σπούδασαν στο εξωτερικό και επιστρέφουν στη χώρα τους για να εργαστούν, είτε για αλλοδαπούς που επιθυμούν να ασκήσουν το επάγγελμα του ψυχολόγου στη Γερμανία. Αυτή η αλλαγή σημαίνει ότι τα ίδια τα άτομα είναι υπόλογα για τη συμμόρφωση με τους κανόνες διαπίστευσης.

Οι παραβιάσεις αυτών των κανονισμών μπορεί να οδηγήσουν σε νομικές συνέπειες, συμπεριλαμβανομένων των κυρώσεων σύμφωνα με το Άρθρο 132a του Γερμανικού Ποινικού Κώδικα. Αυτή η ενότητα του ΠΚ αναφέρεται συγκεκριμένα στην παράνομη χρήση τίτλων και προσόντων. Μόνο άτομα με ολοκληρωμένες σπουδές μίνιμουμ πενταετούς φοίτησης στην ψυχολογία ως βασική κατεύθυνση σπουδών επιτρέπεται να χρησιμοποιούν τον τίτλο «Ψυχολόγος». Αυτά τα μέτρα στοχεύουν στην προστασία των πελατών από παραπλανητικές αξιώσεις και απαγορεύουν τη χρήση αγορασμένων ή μη έγκυρων προσόντων.

Επίσης, υπάρχουν ενιαίοι κανονισμοί σε όλα τα ομόσπονδα κρατίδια της χώρας, που διέπουν τη χρήση των ακαδημαϊκών τίτλων.

Έτσι, τα ενδιαφερόμενα άτομα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τον τίτλο που τους απονέμεται, προσδιορίζοντας το ίδρυμα στο οποίο ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους, υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

1. Ο τίτλος πρέπει να είναι πτυχίο αναγνωρισμένο από το κράτος από όπου χορηγήθηκε.

2. Πρέπει να απονέμεται από αναγνωρισμένο από το κράτος ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

3. Το πτυχίο πρέπει να έχει αποκτηθεί μετά την ολοκλήρωση ενός ακαδημαϊκού προγράμματος και να αποδεικνύεται η επιτυχής περάτωση εξετάσεων για την απόκτησή του. Η χρήση παρόμοιων τίτλων που πιστοποιούν εκπαίδευση από ιδιωτικούς οργανισμούς δεν επιτρέπεται.

Κανονισμοί Αναγνώρισης Πτυχίων Αλλοδαπής στη Γερμανία

Η αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων από κράτη μέλη της ΕΕ στη Γερμανία ρυθμίζεται από την Οδηγία 2005/36/ΕΚ. Για να αναγνωριστεί ένα προσόν στη Γερμανία, το επάγγελμα που δικαιούται να ασκήσει ο αιτών ή η αιτούσα, πρέπει να είναι ισοδύναμο με αυτό στη Γερμανία. Εάν η εκπαίδευση είναι ουσιαστικά συγκρίσιμη, το προσόν αναγνωρίζεται άμεσα.

Διαφορετικά, η αναγνώριση μπορεί να μην ολοκληρωθεί ή να απαιτηθούν δοκιμές επάρκειας ή πρακτική ή απόδειξη επαρκούς επαγγελματικής εμπειρίας. Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως εάν κάποιος έχει ολοκληρώσει πέντε χρόνια σπουδών πλήρους φοίτησης (τουλάχιστον τρία προπτυχιακών και δύο μεταπτυχιακών) στο αντικείμενο της ψυχολογίας, μπορεί να προβεί στις απαραίτητες διαδικασίες ώστε να αναγνωρίσει τα ακαδημαϊκά και επαγγελματικά του προσόντα στη Γερμανία και να μπορέσει να εργαστεί ως ψυχολόγος. 

Κανονισμοί σε σχέση με την Εφαρμογή του Επαγγέλματος

Η εργασία του ψυχολόγου στη Γερμανία ρυθμίζεται από συγκεκριμένους κανονισμούς που αφορούν διάφορους τομείς ψυχολογικής πρακτικής. Οι βασικοί τομείς είναι:

1. Ψυχοθεραπεία: Ασκείται αυστηρά και μόνον από ψυχοθεραπευτές σύμφωνα με τον νόμο PsychThG ή από επαγγελματίες που αδειοδοτούνται σύμφωνα με τον νόμο των ειδικών θεραπευτών (HPG). Να σημειωθεί εδώ πως το επάγγελμα του ψυχοθεραπευτή αποτελεί ξεχωριστό «κλειστό» επάγγελμα στη Γερμανία, το οποίο έχει πολύ συγκεκριμένα και αυστηρά κριτήρια για την άσκησή του και σε αντίθεση με την Ελλάδα, δεν ταυτίζεται με το επάγγελμα του ψυχολόγου. 

2. Ψυχολόγοι του Τομέα Οδικής Κυκλοφορίας: Σύμφωνα με την Ενότητα 71 των γερμανικών κανονισμών για την άδεια οδήγησης (FeV), η αναγνώριση για αυτήν την εξειδίκευση γίνεται από το τμήμα ψυχολογίας της κυκλοφορίας της Επαγγελματικής Ένωσης Ψυχολόγων (BDP).

3. Ειδικότητες Ψυχολόγων: Η αναγνώριση των ειδικοτήτων στην κλινική, νομική και κυκλοφοριακή ψυχολογία, καθώς και οι νομοθετικά ρυθμιζόμενες αξιολογήσεις, εκδίδονται από τα αρμόδια τμήματα της Επαγγελματικής Ένωσης Ψυχολόγων ή από την Γερμανική Εταιρεία Ψυχολογίας (BDP και DGPs).

Άλλοι τομείς επαγγελματικής δραστηριότητας ψυχολόγων δεν υπόκεινται σε ειδικούς κανονισμούς. Ωστόσο, όποιος επιθυμεί να προσφέρει υπηρεσίες χρησιμοποιώντας τον προστατευμένο επαγγελματικό τίτλο του «ψυχολόγου», πρέπει να συμμορφώνεται με τους προαναφερθέντες ισχύοντες νόμους. Γι’ αυτό και η χρήση του τίτλου «ψυχολόγος» μέσα από προσθήκες όπως π.χ. «παιδοψυχολόγος» δεν επιτρέπεται.

Τέλος, το αν γίνονται ή όχι αποδεκτά τα προσόντα που αποκτήθηκαν σε άλλες χώρες εκτός Γερμανίας, εξαρτάται από την ίδια την αγορά εργασίας και τις απαιτήσεις των εργοδοτών. Δημόσιοι εργοδότες και συναφή ιδρύματα, όπως νοσοκομεία, απαιτούν συχνά αποδεικτικά στοιχεία ισοδυναμίας με γερμανικούς τίτλους για την πρόσληψη εργαζομένων.

Ίσως εκ πρώτης όψεως η διαδικασία αναγνώρισης των ακαδημαϊκών και επαγγελματικών προσόντων για να εργαστεί κάποιος ως ψυχολόγος στη Γερμανία να φαίνεται περίπλοκη, είναι, όμως, απαραίτητη για την προστασία τόσο των επαγγελματιών όσο και των πελατών.

Η συμμόρφωση με τους γερμανικούς κανονισμούς εξασφαλίζει ότι οι υπηρεσίες ψυχολογίας παρέχονται από κατάλληλα εκπαιδευμένους επαγγελματίες, διασφαλίζοντας την ποιότητα και την αξιοπιστία των παρεχόμενων υπηρεσιών και προστατεύοντας τους πελάτες από μη εξουσιοδοτημένα άτομα.

Για όσες συναφέλφισσες και συναδέλφους ψυχολόγους επιθυμούν να εργαστούν στη Γερμανία, υπάρχει η ομάδα στο facebook “Έλληνες Ψυχολόγοι στη Γερμανία/Griechische Psychologen:innen in Deutschland” που λειτουργεί σε εθελοντική βάση.

Αυτή η ομάδα υποστηρίζει τη δικτύωση συναδέλφ(ισσ)ων και παρέχει αλληλοβοήθεια στη διαδικασία αναγνώρισης των προσόντων και ένταξης στην αγορά εργασίας. Είναι μια πολύτιμη πηγή πληροφοριών και υποστήριξης για όποιον σκέφτεται να κάνει το επόμενο βήμα στην καριέρα του στη Γερμανία.

* Το άρθρο βασίζεται στις πληροφορίες που παρέχει η Επαγγελματική Ένωση Ψυχολόγων (Berufsverband Deutscher Psychologinnen und Psychologen).