Στο σύγχρονο κόσμο, όπου οι απαιτήσεις και οι προσδοκίες συχνά διαμορφώνουν την καθημερινή μας ζωή, το ερώτημα της αυτονομίας αναδύεται ως ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης ψυχολογίας.
Στην προσπάθεια μας να κατανοήσουμε γιατί κάποιοι αποτρέπονται από το να ακολουθήσουν τους στόχους τους, ενώ άλλοι εμπνέονται να προχωρήσουν με πάθος, η θεωρία της αυτονομίας και της αυτοκίνησης αναδύεται ως κρίσιμη πτυχή της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Η Self- Determination Theory – SDT είναι μια σημαντική θεωρία που περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι εξερευνούν την αίσθηση της αυτονομίας και της ελευθερίας στη λήψη αποφάσεων και την εκπλήρωση των αναγκών τους.
Η θεωρία έχει αναπτυχθεί από τους Edward Deci και Richard Ryan και βασίζεται στις εξης αρχές:
1. Βασικές Ανθρώπινες Ανάγκες: Στη SDT, υποστηρίζεται ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν 3 βασικές ψυχολογικές ανάγκες: την ανάγκη για αυτονομία (τη δυνατότητα να επιλέγουν και να ελέγχουν τις δραστηριότητές τους), την ανάγκη για συνάφεια (την ανάγκη για σχέσεις και σύνδεση με άλλους) και την ανάγκη για επιτυχία ( την ανάγκη να αισθάνονται ότι είναι ικανοί να επιτύχουν στις προσπάθειές τους).
2. Εξωτερική και Εσωτερική Κινητροδότηση: Η SDT διακρίνει ανάμεσα σε διάφορες μορφές κινητροδότησης. Η εξωτερική κινητροδότηση είναι όταν κάποιος ενεργεί για να αποφύγει τιμωρία ή να λάβει ανταμοιβή από εξωτερική πηγή. Η εσωτερική ανατροφοδότηση είναι όταν κάποιος ενεργεί επειδή πιστεύει ότι είναι σημαντικό ή ενδιαφέρον για τον ίδιο του τον εαυτό.
3. Αυτονομία και Ελευθερία: Η SDT τονίζει τη σημασία της αυτονομίας και της ελευθερίας στην ενίσχυση της εσωτερικής κινητροδότησης. Όταν οι άνθρωποι αισθάνονται ότι έχουν την ελευθερία να επιλέξουν, να ανακαλύψουν και να αναπτύξουν τις δικές τους ορισμένες δραστηριότητες, αυξάνεται η πιθανότητα να είναι εσωτερικά κινητοποιημένοι και να επιδιώκουν τους στόχους τους με πάθος.
