Ναρκισσισμός και ψυχικά φαινόμενα στην εφηβεία

Η εφηβεία, ως ένα αυτόνομο στάδιο και όχι απλό πέρασμα από την παιδική στην ενήλικη ζωή, είναι συνώνυμη της πρόκλησης και της αυτοθυσίας, της άκρατης εγωπάθειας και του αλτρουισμού. Τα όρια δοκιμάζονται, η φαντασία και οι φαντασιώσεις καλπάζουν, οι ψυχικές μετακινήσεις εντείνονται. Όλα όσα συμβαίνουν είναι καινούργια όμως πάντα κάτι θυμίζουν.

Οι πολλαπλές ραγδαίες σωματικές και ψυχικές αλλαγές που προκαλεί η έλευση της ήβης, με κυρίαρχες την ανάδυση των ενορμήσεων και τις αλλαγές της εικόνας του σώματος, κινητοποιούν αντίστοιχης έντασης προσαρμοστικούς μηχανισμούς (όπως παλινδρόμηση, ενίσχυση ναρκισσισμού) αλλά και αρχαϊκούς μηχανισμούς άμυνας.

Κάποιοι από αυτούς τους μηχανισμούς λειτουργούν σε επίπεδα έντασης και έκτασης τέτοια, που κάνουν δυσδιάκριτα τα όρια φυσιολογικού και παθολογικού. Έτσι, εμφανίζονται φαινόμενα τα οποία ενώ λογίζονται ψυχωτικής τάξης, στον έφηβο - σε αντίθεση με τον ενήλικο - δεν εγκαθιδρύουν απαραίτητα ψυχοπαθολογία, πόσο μάλλον ψύχωση. Αυτό που παλαιότερα αποκαλούσαν ''φυσιολογική τρέλα'' συχνά αφορά την ενίσχυση αναπτυξιακών ναρκισσιστικών χαρακτηριστικών, τα οποία έχουν ιδιαίτερα γνωρίσματα και έκφραση.

Η βαθύτερη κατανόηση των φαινομένων αυτών και η αξιολόγηση τους με την ταυτόχρονη συνεκτίμηση (σε ένα ψυχοκοινωνικό αναπτυξιακό περιβάλλον, όπως και η προσωπική ιστορία) των εσωτερικών και εξωτερικών υποκειμενικών εμπειριών, θα οδηγήσει στην επιλογή των αναγκαίων θεραπευτικών παρεμβάσεων. Η εξέλιξη της ψυχαναλυτικής σκέψης τόσο στη μελέτη της ανάπτυξης όσο και των ναρκισσιστικών παθολογιών, συνετέλεσε στην πληρέστερη κατανόηση και διαμόρφωση της θεραπευτικής τους αντιμετώπισης.