Οικοψυχολογία Και Οικολογία Των Ανθρωπίνων Επιδόσεων

Στην παρούσα μελέτη εξετάζεται από ψυχολογική και θεολογική σκοπιά το ζήτημα της κλιματικής-περιβαλλοντικής κρίσης, η οποία έχει επιφέρει μια πληθώρα επιπτώσεων στη ζωή του ανθρώπου και γενικά σε όλα τα έμβια όντα του πλανήτη μας. Αυτές οι επιπτώσεις, που αφορούν τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική υγεία του ανθρώπου, καθώς και όλο τον κόσμο (έμβιο και φυτικό) συνολικά, γίνονται εμφανείς σε παγκόσμια κλίμακα, αν και με διαφορετική έκταση και ένταση σε κάθε χώρα.

Πρόκειται για φλέγον ζήτημα που απασχολεί ολοένα και περισσότερο τους ειδικούς επιστήμονες. Στη μελέτη εξετάζονται τα συστήματα σκέψης και φιλοσοφίας που έχουν ασχοληθεί με το περιβάλλον και τη σχέση του ανθρώπου με αυτό.

Το βάρος της έρευνας πέφτει στο πώς βλέπει το συγκεκριμένο ζήτημα η ψυχολογία της θρησκείας, η οποία πρεσβεύει τη λεγόμενη οικοψυχολογία και την περιβαλλοντική ψυχολογία της θρησκείας, δηλαδή μια πνευματική στάση ζωής που καλείται να δώσει απαντήσεις στο πολύ σοβαρό αυτό πρόβλημα του σύγχρονου και του μελλοντικού κόσμου.

Ιδιαίτερα η ορθόδοξη χριστιανική θεολογία τονίζει αφενός τη στενή σχέση μεταξύ ψυχολογίας, πνευματικότητας και περιβαλλοντικής συνείδησης, καθώς και τις βαθιά πνευματικές διαστάσεις του προβλήματος και αφετέρου την ευθύνη που έχουμε ως άνθρωποι, ως δημιουργήματα του Θεού, απέναντι στον κόσμο που μας περιβάλλει ως διαχειριστές και όχι ως εκμεταλλευτές της κτίσης. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος καθηγητού Σπυρίδωνος Τσιτσίγκου
Οικοψυχολογία και οικολογία των ανθρωπίνων επιδόσεων. Περιβαλλοντική ψυχολογία της θρησκείας
Μέθοδος μελέτης

Πρώτο μέρος. Γνωστικές επιδράσεις στον άνθρωπο και στις κοινωνίες

Κεφάλαιο Ι. Η επίδραση του περιβάλλοντος στον άνθρωπο
Το φυσικό περιβάλλον και η γένεση των πολιτισμών
Φυσιοκρατικές αντιλήψεις της αρχαίας εποχής
Πανενθεϊσμός και νεότερες φυσιοκρατικές αντιλήψεις

Κεφάλαιο ΙΙ. Ψυχικές και αισθητικές επιδράσεις στον άνθρωπο και στις κοινωνίες
Ψυχικές επιδράσεις (ατομικές και συλλογικές)
Περιβαλλοντική βιωσιμότητα και ψυχολογική ευστάθεια
Αισθητική επίδραση και αισθητική περιβαλλοντική προσέγγιση

Κεφάλαιο III. Βιολογικές επιδράσεις στον άνθρωπο και στις κοινωνίες
Φυσικό περιβάλλον και υγεία
Η διασύνδεση της υγείας με το περιβάλλον κατά την προχριστιανική περίοδο
Το περιβαλλοντικό ρίσκο και η κατάσταση υγείας του πληθυσμού

Δεύτερο μέρος. Ανθρώπινες προβολές πάνω στη φύση

Κεφάλαιο Ι. Φιλοσοφκές, μεταφυσικές και ψυχικές προβολές της φύσης
Η υποκειμενική θεώρηση της περιβαλλοντικής κρίσης
Η διαχείριση της φύσης και παρεμβάσεις στην ανθρώπινη ψυχολογία
Ανθρώπινες στάσεις και συμπεριφορές απέναντι στη φύση

Κεφάλαιο ΙΙ. Θρησκευτικές προβολές της φύσης
Ανθρώπινες συμπεριφορές απέναντι στη φύση
Η ιερότητα της φύσης
Η εκμετάλλευση της φύσης
Περιβαλλοντική ψυχολογία της θρησκείας
Η ορθόδοξη θεολογία ως το θεμέλιο μιας περιβαλλοντικής ψυχολογίας της θρησκείας
Η βαθιά Οικολογία (deep ecology) ως σύγχρονη εκδοχή πνευματικότητας
Η επίδραση της βαθιάς οικολογίας στις παγκόσμιες θρησκείες
Οικολογία και νέα πνευματικότητα
Πνευματική και πολιτιστική οικολογία
Το πνεύμα της Οικολογίας και το Άγιο Πνεύμα

Κεφάλαιο III. Θεολογικές προβολές της φύσης
Οικοθεολογία και Οικοψυχολογία
Μελέτες περίπτωσης
Κοσμική και εσχατολογική ερμηνεία του «τέλους του κόσμου»
Τα περιβαλλοντικά προβλήματα ως εσχατολογικά προβλήματα
Αρχές και θεωρίες της Οικοθεολογίας

Τρίτο μέρος. Κοινωνική υπευθυνότητα και περιβάλλον

Κεφάλαιο Ι. Ηθική υπευθυνότητα
Η ηθική του περιβάλλοντος
Η ψυχολογία της μέριμνας για το περιβάλλον
Η επικοινωνιακή διάσταση της περιβαλλοντικής μέριμνας
Σύγχρονα περιβαλλοντικά προβλήματα και η διαβίωση των τοπικών κοινοτήτων
Σύγχρονες θεωρητικές προσεγγίσεις
Η σημασία της κοινωνικής υπευθυνότητας
Κοινωνική υπευθυνότητα και περιβάλλον
Η ανταπόκριση σε καταστάσεις κρίσης
Η ηθική των επιχειρήσεων