Η ψυχανάλυση μετά τον Freud

Η ψυχαναλυτική βιβλιογραφία δεν έχει πάψει να εμπλουτίζεται με συνεισφορές θεωρητικές ή κλινικές, άλλες που αναπτύσσουν τη μία ή την άλλη πλευρά της ψυχαναλυτικής σκέψης και άλλες που τέμνονται με πεδία λίγο ή καθόλου συγγενικά. Υπάρχουν όμως και βιβλία που γεννιούνται από την ανάγκη του αναλυτή να κοινωνήσει την καθημερινή εμπειρία του με τους αναλυόμενους, να συλλογιστεί πάνω στα θεωρητικά του εργαλεία και, κυρίως, να διατηρεί τα ερωτήματα ανοιχτά γιατί γνωρίζει ότι η εργασία του αφορά κάθε στιγμή ψυχικές κινήσεις και διαδικασίες που δεν είναι πάντα εύκολο να προβλέψει κανείς πώς θα εξελιχθούν.

Το συγκεκριμένο βιβλίο ανήκει στην τελευταία κατηγορία. Ο συγγραφέας κινείται με άνεση και ταπεινότητα σε μονοπάτια παραδοσιακά δύσβατα. Από τη μια μεριά παρουσιάζει κάποιες βασικές κατευθύνσεις της σύγχρονης ψυχανάλυσης συζητώ- ντας για τις γέφυρες και τις ασυνέχειες με τον φροϋδικό λόγο: τη μετατόπιση από την αρχαιολογική ανασκαφή στη σχέση δύο ανθρώπων, ή από το παρελθόν στο παρόν, τις όψεις της γυναικείας σεξουαλικότητας, τις ερμηνείες ανοιχτού τύπου, τα προβλήματα του πλαισίου, το τραύμα, τα όνειρα, την ψυχανάλυση την εποχή του κορωνοϊού.

Το σημαντικότερο όμως είναι ότι το βιβλίο διατηρεί την αμεσότητα του κλινικού, λες και έχει για κανόνα, απ’ την αρχή ώς το τέλος, να φωτίζει τις θεωρητικές του σελίδες με υλικό συνεδριών, με τέτοιον τρόπο ώστε στο τέλος έχουμε τη βεβαιότητα πώς ο συγγραφέας θέτει ως μέτρο και κέντρο τον άνθρωπο μέσα στη ζωή.