Η επιστήμη της λογικής

"Η Καντιανή φιλοσοφία είναι κριτική, αλλά λησμόνησε ότι με πεπερασμένες κατηγορίες δεν μπορεί κανείς να συγκροτήσει το άπειρο. Ειδικότερα δικαιούμαστε να ισχυριστούμε ότι κάθε γνώση μπορεί να είναι άμεση, συγχρόνως όμως κάθε άμεση γνώση εμμεσοποιείται.

Τούτο το γνωρίζουμε συνειδησιακά και το συναντούμε στα πιο γενικά φαινόμενα. Λέμε π.χ. ότι ιδού, γνωρίζω άμεσα την Αμερική, όμως η γνώση αυτή είναι έμμεση. Στέκομαι στην Αμερική, βλέπω το έδαφός της, αλλά πρωτύτερα έπρεπε να ταξιδέψω σ' αυτήν, ο Κολόμβος χρειάστηκε κάποτε να την ανακαλύψει, έπρεπε πρώτα να κατασκευαστούν πλοία κ.λπ.

Όλα αυτά τα προαπαιτούμενα προηγούνται. Ό,τι γνωρίζουμε άμεσα αποτελεί προϊόν άπειρων μεσολαβήσεων. Μόλις βλέπω ένα ορθογώνιο τρίγωνο, γνωρίζω ότι το τετράγωνο των καθέτων ισούται με το τετράγωνο της υποτείνουσας. Το γνωρίζω άμεσα, αλλά στην πραγματικότητα το έχω μάθει έμμεσα έχοντας πειστεί από τη μεσολάβηση της απόδειξης. Η άμεση γνώση πάντοτε εμμεσοποιείται. Συνεπώς εύκολα γίνεται κατανοητό ότι και η άμεση γνώση περί θεού είναι στην πραγματικότητα έμμεση" Γκέοργκ Χέγκελ

Η "Επιστήμη της λογικής", έργο που δύο σχεδόν αιώνες μετά την πρώτη του έκδοση στη Νυρεμβέργη, εξακολουθεί να κατέχει δεσπόζουσα θέση στον φιλοσοφικό κανόνα, σηματοδότησε αξεπέραστα το "τέλος εποχής" για την κλασική μεταφυσική σκέψη. Κείμενο-κλειδί για την κατανόηση της Εγελιανής φιλοσοφίας και μάλλον το πλέον απαιτητικό έργο του Γκέοργκ Χέγκελ, η "Επιστήμη της Λογικής" αποτελεί μια ρωμαλέα φιλοσοφική "απάντηση" στο καντιανό μεταφυσικό σύστημα, όπως αυτό διατυπώθηκε στην Κριτική του Καθαρού Λόγου.