Η μουσική ως βιολογία

Η καθολικότητα των μουσικών φθόγγων συναρπάζει από πολύ παλιά φιλοσόφους, επιστήμονες, μουσικούς και ακροατές. Γιατί οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο βρίσκουν ορισμένους συνδυασμούς φθόγγων σύμφωνους και άλλους διάφωνους; Γιατί συνθέτουμε μουσική χρησιμοποιώντας λίγες μόνο κλίμακες από τα δισεκατομμύρια των δυνατών κλιμάκων; Γιατί διαφορετικά συγκροτημένες κλίμακες γεννούν διαφορετικά συναισθήματα; Γιατί οι κλίμακες περιλαμβάνουν τόσο λίγες νότες; Στο παρόν βιβλίο, ο Dale Purves υποστηρίζει ότι η βιολογία προσφέρει απαντήσεις σε αυτά και σε άλλα ερωτήματα, για τα οποία η συμβατική θεωρία της μουσικής παραμένει σιωπηλή.

Οι φωνήσεις των ανθρώπων και των ζώων αποτελούνται από τονικούς ήχους -από περιοδικές μεταβολές της πίεσης του αέρα που φθάνει στο αφτί, οι οποίες, όταν συνδυάζονται, μπορούν να ακουστούν ως μελωδίες και αρμονίες. Η εξέλιξη έχει προικίσει τον άνθρωπο με τονική αίσθηση, εξηγεί ο Purves, λόγω των συμπεριφορικών πλεονεκτημάτων που του προσφέρουν η αναγνώριση των ανθρώπινων φωνών και η εκτίμηση της αξίας τους. Έτσι, οι αντιδράσεις μας στους διάφορους συνδυασμούς φθόγγων μπορούν να γίνουν καλύτερα κατανοητές υπό το πρίσμα της συνεισφοράς τους στη βιολογική μας επιτυχία, τόσο στη διάρκεια της ζωής μας όσο και στο βάθος του εξελικτικού χρόνου.

Ο Purves παρουσιάζει αποδεικτικά στοιχεία ότι τα διαστήματα που καθορίζουν τις δυτικές και άλλες μουσικές κλίμακες έχουν τη μεγαλύτερη ομοιότητα με την ανθρώπινη φωνή, ότι οι μείζονες και οι ελάσσονες κλίμακες ακούγονται αντιστοίχως χαρούμενες ή θλιμμένες επειδή μιμούνται τη ζωηρή και την ήπια ομιλία υπό χαρούμενη και θλιμμένη διάθεση, και ότι τα χαρακτηριστικά της ομιλίας ενός λαού επηρεάζουν τα τονικά χαρακτηριστικά της παραδοσιακής μουσικής του.

Η θεώρηση της μουσικής θεωρίας στο πλαίσιο της σύγχρονης βιολογίας προσφέρει μια νέα προσέγγιση στις μακραίωνες αντιπαραθέσεις σχετικά με την οργάνωση και την επίδραση της μουσικής.