Πρωτεύοντα και φιλόσοφοι

"Βγήκε το κτήνος από μέσα του!"

Έτσι λέμε όταν κάποιος κάνει κακό. Γιατί όχι όμως και όταν κάνει καλό; Ο Φρανς ντε Βάαλ αντιμετωπίζει αυτό το ερώτημα, διερευνώντας τα βιολογικά θεμέλια ενός από τα πιο εκτιμημένα γνωρίσματα της ανθρωπότητας: της ηθικής.

Στηριγμένο σε μια σειρά διαλέξεών του στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον, το βιβλίο συμπεριλαμβάνει τα σχόλια που του έγιναν από τους φιλοσόφους Peter Singer, Christine M. Korsgaard, Philip Kitcher και τον συγγραφέα επιστημονικών έργων Robert Wright.

Το προκλητικό αυτό βιβλίο υποστηρίζει ότι η σύγχρονη εξελικτική βιολογία υιοθετεί μια υπερβολικά μουντή θεώρηση του φυσικού κόσμου υπογραμμίζοντας τα "εγωιστικά" μας γονίδια. Η επιστήμη επιτείνει έτσι τη διπλή συνήθειά μας να κατηγορούμε τη φύση για τις κακές μας πράξεις και να αποκαλούμε ό,τι καλό κάνουμε "ανθρώπινο": αναζητώντας την προέλευση της ηθικής όχι στην εξέλιξη αλλά στον ανθρώπινο πολιτισμό, επιμένει ότι είμαστε ηθικοί από επιλογή και όχι εκ φύσεως.

Παραθέτοντας εντυπωσιακά τεκμήρια από τις εκτεταμένες έρευνές του για τη συμπεριφορά των πρωτευόντων, ο ντε Βάαλ αντικρούει τη "θεωρία του επιχρίσματος", σύμφωνα με την οποία η ηθική δεν είναι παρά η ισχνή επικάλυψη μιας κατά τα άλλα μοχθηρής φύσης. Αντλώντας τόσο από τον Δαρβίνο όσο και από πρόσφατα επιστημονικά επιτεύγματα, αναγνωρίζει τη συνέχεια μεταξύ ανθρώπινης και ζωικής συμπεριφοράς και εξηγεί πώς εξελιχθήκαμε από μια μακρά σειρά ζώων που ενδιαφέρονται για τα αδύναμα μέλη τους και επιδίδονται στη συνεργασία μέσα από αμοιβαίες ανταλλαγές.