Η ανατομία της μελαγχολίας: Ο δεύτερος διαμελισμός

Αν τα τρία από τα τέσσερα βιβλία που πρέπει να διαθέτει ένας Άγγλος είναι η Βίβλος, ο Σαίξπηρ και ο Τσώσερ, το τέταρτο είναι απαραιτήτως "Η ανατομία της μελαγχολίας". Η περιβόητη πραγματεία που έγραψε στα τέλη της Αναγέννησης ο θεολόγος Robert Burton (1577-1640) είναι αφενός μία σπουδή πάνω στη σκοτεινή αρρώστια που σήμερα ονομάζουμε κατάθλιψη, αφετέρου μία μνημειώδης αφήγηση της ανθρώπινης συνθήκης. Παράλληλα συνιστά και ένα απολαυστικό, ψυχαγωγικό ανάγνωσμα, αντίδοτο στην αρρώστια. Είναι, ακόμη, η γραφή ενός ισόβιο αναγνώστη, βιβλίο καμωμένο από βιβλία· τράπεζα της πνευματικής μνήμης, δεξαμενή γνωμών και φθεγμάτων, ανοίγεται εγκυκλοπαιδικά σε κάθε περιοχή του επιστητού, υφαίνοντας έναν γιγάντιο ιστό από αναφορές και πραθέματα (1.598 συγγραφείς δανείζουν τη φωνή τους στο κείμενο), "Η ανατομία της μελαγχολίας" συγκέντρωσε ήδη από την έκδοσή της υπερθετικές και μόνον κρίσεις και απέκτησε φανατικό κοινό, ασκώντας εξάλλου ισχυρή επίδραση σε κορυφαίες προσωπικότητες των γραμμάτων (από τον Μίλτωνα και τον Κητς έως τον Μπέκετ και τον Μπόρχες). Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν τέσσερις αιώνες μέχρι το "απόκρυφο" αυτό αριστούργημα να αποκαλυφθεί και στον μη αγγλόφωνο αναγνώστη. Στα ελληνικά παραδίδεται για πρώτη φορά.

Ο ανά χείρας δεύτερος τόμος -ύστερα από τα αίτια, τα συμπτώματα και τις προγνώσεις που επισκοπούνται στο πρώτο μέρος-, εστιάζεται στη θεραπεία της μελαγχολίας, καθώς ο συγγραφέας καταφεύγει σε κάθε ιαματικό μέσο (φιλοσοφική παραμυθία, διαιτητική, ιατρικές συστάσεις, βότανα κ.ά.), για να απαλύνει τη δοκιμασία στην ψυχή και στο σώμα. Το έργο συμπληρώνει ο επικείμενος τρίτος τόμος, που με ξεχωριστή έμπνευση μελετά το θέμα της ερωτικής και της θρησκευτικής μελαγχολίας.